Hilversum Postkantoor Kerkbrink 16

Het “Categoriaal onderzoek wederopbouw 1940-1965” van de hand van Marije de Korte (2005) ging uitvoerig in op het voormalige postkantoor aan de Kerkbrink in Hilversum. Een ontwerp van de Rijksgebouwendienst architect F.E.Röntgen waaraan in de oorlogsjaren 1940-1943 gewerkt is. De hoogwaardige architectonische kwaliteiten en de monumentale kunstwerken worden geroemd. Aannemer was C.D.A. Appel uit Amsterdam. De in gebruik name was op 4 oktober 1943. Sluiting postkantoor 7 oktober 2010. Op de gevel een koperen vogel, gemaakt door Jan Kriege. In de hal een muurschildering van Leo Gestel.

In april 2021 ging ik naar Hilversum om het gebouw te zien. Ik zie een elegant front, opgetrokken in witte natuursteen. Het moet in de jaren 40 heel modern zijn geweest. Er wordt volop gebouwd, zowel aan de voorkant in het voormalige lokettenkantoor als aan de achterkant waarin naar ik aanneem de bestellersruimte was. Naast dit charmante kantoor staat een plomp betonnen gebouw. In het Noord-Hollands Dagblad van 11 februari 2020 lees ik wat de bedoeling is:  “Projectontwikkelaar Ten Brinke Group verwacht over een paar maanden de plannen te presenteren voor 65 nieuwe woningen op de plek van de betonnen kantoorkolos aan de Oud Torenstraat 1-3 in Hilversum. Het gaat om het gebouw aan de rechterzijde van het voormalige postkantoor, dat eveneens door Ten Brinke ontwikkeld wordt. Daar worden 21 woningen gebouwd. De eerste voorzichtige sloopwerkzaamheden in het monumentale postkantoor zijn inmiddels gestart. De woningen (18 appartementen, twee stads-villa’s en een woning in de oude garage) in het postkantoor gaan volgens projectontwikkelaar Leo Versteeg van Ten Brinke over een paar weken in. In eerste instantie konden we dit pand niet vinden op de lijst van monumenten, maar volgens https://www.tgooi.info/architect/kerkbrink16.php is dit toch echt een gemeentelijk monument. En terecht!

Oosterbeek PTT-gebouw Van Toulon van der Koogweg

Het voormalige postkantoor in Oosterbeek (gemeente Renkum) ligt centraal tussen een aantal straten. Het officiële adres is Plein 1946 nummer 2.

Dit pand is onderwerp geweest van felle discussies in de lokale gemeenschap. In 2010 oordeelde de gemeentelijke commissie Ruimtelijke Kwaliteit dat het gebouw niet de status van monument waard was. Fel verzet ontstond toen de eigenaar van plan was het gebouw te slopen. Wat is de geschiedenis van dit gebouw?

Onder Rijksbouwmeester Friedhoff (1946-1957) hadden architecten een relatief grote vrijheid voor wat betreft de architectonische vormgeving van de rijksgebouwen. Dit leverde een grote diversiteit in de stijl - en architectuurkeuze van het ontwerp van de postkantoren. Het postkantoor in Oosterbeek is een goed voorbeeld van het voor de jaren vijftig kenmerkende shake-hands architectuur. De combinatie van traditionalisme en functionalisme; oude en nieuwe materialen als glas en beton.

In 1954 kregen de bekende architecten, W. Gerretsen en C.J. Cramer, van de PTT de opdracht tot het bouwen van een nieuw PTT gebouw in Oosterbeek. Dit gebouw moest het in 1945 door oorlogshandelingen vernielde gebouw vervangen. Het duo, dat een architectenbureau had in Arnhem, had op dat moment al een groot postkantoor in Zutphen gerealiseerd (1953-1954).

Het gebouw is op 9 augustus 1958 in gebruik genomen. Na 2010 is het postkantoor uitgebreid en verbouwd tot winkelruimten met kantoorruimten in de voormalige directeurswoning.

Historische verenigingen en Heemschut trokken aan de bel in 2019 tegen de sloopplannen. Een traject van her evaluatie startte. Na diepgaand onderzoek stuurden B&W van Renkum op 27 augustus een brief aan de Raad met de conclusie dat het pand 17 punten kreeg, waar 16 voldoende was voor de status van monument. Doorslaggevend was de uniciteit. Citaat uit de brief:

Er zijn in Nederland in de wederopbouwperiode meerdere postkantoren gebouwd. Het postkantoor is een voor de gemeente Renkum zeldzaam voorbeeld van een postkantoor uit de wederopbouwjaren dat bovendien gerealiseerd is naar ontwerp van het landelijk bekende architectenbureau W. Gerretsen en C.J. Cramer. Het gebouw is bovendien voorzien van een waardevol kunstwerk genaamd ‘De Duiven’ van kunstenaar Ubbo Scheffer. De zeldzaamheid en uniciteit van dit postkantoor is verder gelegen in het vrije, speelse vormenspel, het unieke materiaalgebruik en de sterke aansluiting op de directe omgeving. Een dergelijk postkantoor is voor de gemeente Renkum een unicum. Daarnaast is het een van de weinige nog resterende postkantoren uit de wederopbouwjaren in Gelderland. Eindscore 17 punten.

Tiel Postkantoor aan Hoogeinde 9-13

In 1950 verkoopt de gemeente aan het Rijk voor 23.290 gulden een terrein aan het Hoogeinde ten behoeve van een nieuw postkantoor. De directeur-generaal der PTT opent het nieuwe postkantoor aan het Hoogeinde. Het postagentschap in de Hoogeindschestraat wordt hierdoor overbodig. Op 18 maart 2010 sloot het Tielse (hoofd)postkantoor aan het Hoogeinde. Steeds meer diensten van het postkantoor konden de laatste jaren elders verkregen worden. Het pand is een gemeentelijk monument, maar dat geldt voor de buitenkant. (Bron: https://tiel-bijzonder-verleden.nl/)

Jaren stond het pand leeg. Maar op 26 juni 2018 meldt De Gelderlander: Groen licht voor appartementen in voormalig postkantoor Tiel Er is groen licht voor de verbouwing van het oude postkantoor aan het Hoogeinde in Tiel. De gemeente verleent een vergunning voor het maken van 21 appartementen in het gebouw dat al lang leeg staat. Eind maart informeerden de initiatiefnemers de buurt over de plannen om er appartementen in te maken. Deze zijn volgens de gemeente goed ontvangen. ,,Het verbetert de kwaliteit van het gebied en er komt een einde aan de leegstand", aldus Tiel. Acht appartementen komen op de begane grond, op de verdiepingen waren al woningen toegestaan. De appartementen worden zonder gasaansluiting gebouwd.

De Tielenaar van 27 juni 2018 vult aan: De grootte van de appartementen is tussen de 42 en 150 m2 en zowel voor starters, doorstromers als senioren bestemd. Het parkeerterrein aan de achterzijde wordt opnieuw ingericht met zoveel mogelijk groen, oude straatstenen, haagjes, leilindes en karakteristieke lantaarns. Op de plaats van het oude ‘diensthuis’ komt een woning. De werkzaamheden zullen waarschijnlijk in augustus 2018 starten en ongeveer 1 jaar duren.

Inmiddels zijn de werkzaamheden afgerond op de website van WBA makelaar vind ik dat voor € 890 een appartement van 75 m2 gehuurd kan worden.  Naar mijn mening heeft het pand en prachtige herbestemming gekregen.

Den Haag, hoek Rijswijkseplein en Waldorpstraat

Dit gebouw van de hand van de architect G.C. Bremer uit 1949 is er een van de TOP 100 gebouwen uit de periode 1940-1958 die voorkomen op een lijst  in 2007 vastgesteld door minister van OCW Ronald Plassterk. Doel was een voorselectie tot Rijksmonument. De meeste gebouwen uit die lijst zijn dan ook in 2009 tot Rijksmonument bestempeld. Dit gebouw wordt in zomer 2021 heropend en is ingericht als het nieuwe hoofdkantoor van PostNL. Elders op deze site wordt hier aandacht aan besteed.

Rotterdam, stationspostkantoor en voormalig EKP aan het Delftseplein 31

De Top 100 is in 2013 opgevolgd door de 90 topmonumenten uit de periode 1959-1965. Op deze lijst is Delftseplein 31 het enige postgebouw. In maart 2013 werd de door de Rijksdienst samengestelde lijst voorgelegd aan minister Bussemaker die eind 2013 de lijst definitief vaststelde na advies van de Raad voor Cultuur. Het gebouw is een ontwerp van de broers Kraaijvanger. In de hoofdstukken over de geschiedenis van de EKPn is al aandacht besteed aan dit gebouw. Het is stralend gerestaureerd en volop in gebruik als kantoorgebouw. Het heet nu Central Post en heeft de status van gemeentelijk monument.

Het bestaat (ik citeer) “uit een (semi)openbare plint van twee bouwlagen met leisurefuncties (o.a. een sportschool). Daarboven zijn twaalf bouwlagen met hoogwaardige kantoorruimte gerealiseerd voor een diversiteit aan huurders. Daarnaast is het gebouw voorzien van een tweelaags ondergrondse parkeergarage en een parkeervoorziening aan de achterzijde van het gebouw onder het voormalige perron.

Met de renovatie is het duurzaamste monument van Nederland gerealiseerd. Het gebouw heeft een GreenCalc-score label A met een Milieu Index Gebouw (MIG) van 252. De belangrijke duurzaamheids­maatregelen voor het gebouw zijn onder andere het moderniseren van de bestaande gevel, restauratie en vernieuwing van de kozijnen, hoogwaardig thermisch isolerend en zonwerend glas inclusief extra binnenpui, hoogwaardige isolatie, hergebruik bestaande draagconstructie, gevels, trappenhuizen en liftschachten, aansluiting op de stadsverwarming met restwarmte, daglichtafhankelijke en energiezuinige verlichting in de kantoorzones. In september 2011 heeft het project de Award Duurzame Architectuur gewonnen.

De belangrijkste ontwerpopgave in dit project was de toevoeging van de extra verdiepingsvloeren. Met de toevoeging van de extra verdiepingen is het gebruiksoppervlakte bijna verdubbeld waardoor meer mensen in het gebouw gehuisvest kunnen worden. Door slim gebruik te maken van het bestaande gebouw en de vrije indeling van de verdiepingsvloeren is het gelukt om, met beperkte toevoeging van brandwerende constructies, te kunnen voldoen aan de nieuwbouweisen ten aanzien van brandveiligheid en ontvluchting.” Bron uit 2009: https://www.peutz.nl/projecten/central-post

We lezen dat het gebouw  52.000 m2 bvo en 38.000 m2 vvo bedraagt. De kunstwerken zijn gerestaureerd. Eind 2009 werd het gebouw heropend. En dan te bedenken dat Post al in 1992 vertrok!