Sorteercentrum Brieven Zwolle in 2024

Ontvangst

Als we het gebouw naderen valt opnieuw op hoe groot het gebouw is. Gelukkig is het niet zo’n saaie vierkante doos die je overal in Nederland langs de snelwegen ziet verschijnen. En zeker fleurt de parkeerplaats, vol met oranje-witte busjes de hele Zwolse buurt op.

Peter wacht ons gezelschap op bij de hoofdingang en leidt ons naar een ontvangstruimte. Oog voor geschiedenis is er op deze locatie, want op verschillende plekken zien we antieke brievenbussen en een vitrinekast met postale memorabilia.  Er is een speciale loopbrug door het gebouw aangelegd voor bezoekers. Ik herinner mij dat dat niet in het oorspronkelijke plan zat, maar dat daarvoor later budget is vrijgemaakt. Post vond dat ze met zo’n publieke functie een transparant huis moest bieden. In de eerste jaren na de opening liep het dan ook storm. Wandelen over de werkvloer zelf is dan erg verstorend.  Van de Rotary tot de huisvrouwenvereniging, iedereen kwam langs.  Peter vertelt dat er nu nog maar heel weinig vraag is naar rondleidingen.

Van en naar vijf sorteercentra

De loopbrug biedt dan ook een goed uitzicht op het gehele proces. Wat opvalt is de geordende rustige indruk die het geheel maakt. Het is natuurlijk ook nog vroeg als we de rondleiding beginnen. Om half acht wordt het proces opgestart, dan komt de post uit de buslichtingen en de post die bij de retailers is opgehaald binnen. Dit is wel een continubedrijf. Alleen een deel van het weekend, tot zondagavond ligt het proces stil, verder gaat het 24 uur door.

Alle post uit Noordoost Nederland komt hier samen. Er zijn vijf Sorteercentra Brieven, in Zwolle, Utrecht, Den Bosch, Amsterdam en Rotterdam. In het begin van de avond zorgt men er voor dat de post naar de andere sorteercentra op tijd weg kan. Dat staat strak op tijd, de vrachtauto’s hebben strikte vertrektijden. Is dat allemaal weggewerkt, dan begint men aan de verwerking van de post die binnen is gekomen en na een aantal sorteerslagen gereed gemaakt wordt voor bezorging in het enorme verzorgingsgebied van dit centrum.

Stempelen

Onze filatelisten denken met weemoed terug aan de tijd dat elk kantoortje, elke stad of dorp zijn eigen stempel had. Nu zijn er dus nog maar vijf plaatsnamen in gebruik. De SOSMA (schift, opzet en stempelmachine) plaatst dat stempel. Voor de poststukken waarbij dat niet gaat zijn nog handstempels in gebruik; een hamerstempel en een rolstempel (dat een golvende afdruk geeft).

Wat we moeten onthouden is dat op elk poststuk een indexeerregel gedrukt wordt (of een sticker krijgt). Daarin staat “alles”, niet alleen de postcode en huisnummer, maar ook de wijk, of het voor een piek- of een daldag is, het bundelnummer, het hoeveelste adres in de bundel enzovoort.

Zijn er stukken die de machine niet kan lezen, dan wordt een foto van het stuk naar de Filippijnen gestuurd, terwijl het stuk in een buffer wacht ontcijfert iemand het onduidelijke adres, zodat alsnog een de regel geprint kan worden en het stuk verwerkt.

Machines! SOSMA, SMX, HSK

Tijdens de wandeling over de loopbrug hebben we steeds een uitzicht op wisselende machines. Na de SOSMA passeren we de SMX. Dat is de sorteermachine voor de grote enveloppen en de tijdschriften. Vanuit de voorraad worden rode bakken met post aangevoerd, zorgvuldig in de machine ingevoerd. En dan vindt het sorteerproces plaats over honderden bestemmingen. Is een vak voor een bestemming vol, dan wordt die leeggehaald en verder verwerkt.

Dan komen we bij de HSKs. De huisnummersorteermachines. Deze zijn nu nog niet in bedrijf, later deze nacht komt de spits voor dit proces, topdrukte is hier na tweeën. Dit zijn de machines die de post sorteren en bundels maken voor de tas van de postbezorger. Na half zes worden de tassen naar de duizenden depots gebracht. Dit is toch anders dan ruim tien jaar geleden, toen ging alle post eerst naar voorbereidingslocaties en stonden hier geen HSKs. In dit gebied is er nog een grote voorbereidingslocatie in Assen, daar staan dus ook veel HSKs.

Op het Sorteercentrum ontstond ruimte door het teruglopende aanbod van post. Van de tien grote sorteermachines  zijn er nu nog maar zes over. Op de vraag waar zijn de andere dan gebleven zegt Peter dat die verschot zijn. Ze waren zo specifiek voor Post gemaakt dat je ze moeilijk tweedehands kon verkopen. Peter vertelt dat met de krimp er ook organisatorische wijzigingen kwamen, hij heeft veel van zijn collega’s zien vertrekken. Ook op de werkvloer is er veel veranderd. Alle talen worden er gesproken, van Oekraïens tot Arabisch.

SMK, SMB, SMC

Dan komen we aan de andere kant van het gebouw. Daar staan de SMKs. De sorteermachine klein. Het eerste wat opvalt is de ontzagwekkende lengte, In feite doen ze hetzelfde als de SMXen. Het proces vraagt wel nauwkeurigheid. Als iets mis gaat staat alles stil. Kun je het niet zelf oplossen, dan moet de Technische Dienst komen. Feitelijk is men nog afhankelijker van de software. Als daarin iets mis is, is er een landelijk probleem en word je wel heel afhankelijk van de softwaredeskundigen.

Dan zien we een lopende band met allemaal bakken met pakjes. Die band is een onderdeel van de SMC (Sorteermachine Codeer). Via dit proces gaan de zogenaamde brievenbuspakjes, pakjes die door de gleuf van de oranje bus kunnen en ook door de brievenbus thuis (als die gleuf groot genoeg is).

Tot slot zien we de SMB, de sorteermachine bakken, voor alle post die in bakken aan- of afgevoerd wordt.