Meppel – een duik in de familiegeschiedenis

G: Judy, laten we vooraan in het verhaal beginnen. Hoe kwamen jullie in Meppel terecht?

J: Wij woonden in Rijswijk in een benedenwoning, woonkamer en tweeëneenhalve slaapkamer groot met vier kinderen. Mijn vader werkte bij het hoofdkantoor van de PTT aan de Kortenaerkade in Den Haag. Bij een afdeling die heette PFA en nog wat. Ik weet nog wel dat wat hij deed referendaris heette. Het was wel een wereld van afkortingen en schalen. Ik zie hem nog elke dag met zijn tas onder zijn snelbinder op zijn fiets vertrekken naar kantoor.

G: Dan was het vertrek naar Meppel ongetwijfeld een promotie?

J: Vermoedelijk wel, maar daar sta je als kind niet zo bij stil. Hij kwam op een dag thuis en vertelde dat hij mocht kiezen voor een andere baan. Postdirecteur worden in Goes of in Meppel. Meppel kende hij al door een studiegenoot. Goes leek ons toch wel heel ver weg en Meppel was wat dichter bij het voor hem zo bekende en geliefde oosten van het land (noot: hij was geboren en opgegroeid in Twente).

G: Een enorme overgang vanuit Rijswijk!

J: Meppel leek ons vreselijk! Maar het was een gigantisch huis. Mijn moeder vond wel dat het eerst opgeknapt moest worden en dat gebeurde ook. De echtgenote van zijn voorganger stond te koken met een regenkapje op. Ook kwam er vloerbedekking in de lange (20 meter) kille stenen gang.

G: Wanneer verhuisden jullie?

J: Als ik terugreken, ik was net 13 en ging naar 2 VWO, dan moet het in zomer 1971 geweest zijn. Direct vanaf het begin gingen we op pad om de omgeving te verkennen, ook als we logees hadden gingen we altijd op pad. We hebben als kind wat hunebedden gezien!

G: Zullen we eens wat verder terug in de tijd? Hoe kwam je vader, mijn oom Guus, bij de Post terecht?

J:Dat zat er al heel jong in. Onze opa (Casparius Augustinus Johannes Kouijzer) was kantoorhouder bij de post in Overdinkel toen mijn vader op 1 maart 1924 geboren werd. In 1927 verhuisde de familie (toen al met vijf kinderen) naar Ootmarsum, daar werd opa weer kantoorhouder. En natuurlijk moesten de kinderen wel af en toe meewerken. Een groot deel van de oorlogsjaren heeft hij gedwongen doorgebracht in Bremen. Daar is hij heel lang heel ziek geweest. Ik denk difterie. Hij praatte er niet veel over. Wel hoorden we hoe gruwelijk de bombardementen waren. Na de oorlog ging hij werken bij Post en kwam hij in Hengelo terecht.

G: Heeft hij daar ook niet je moeder, mijn tante Dora ontmoet?

J: Zij was daar zijn lerares! Ze gaf typelessen, steno, morse. Dat soort van zaken. Blijkbaar klikte het. Ze woonde in die tijd in Den Haag. In de oorlog was ze telefoniste bij de PTT. Spannende oorlogsjaren meegemaakt. Vaak bang voor het luchtalarm. Voor de zorg voor de onderduikers. Ze hoorden waar ze woonden de V2’s richting Engeland overkomen – en soms neerstorten. Van telefoniste had ze zich opgewerkt tot lerares en ze reisde met haar cursussen het hele land door. Ze trouwden in Hengelo op 24 januari 1953 en gingen -er was nog woningnood- samen wonen in een huis met de familie Borghuis. Op de dag van haar huwelijk werd mijn moeder ontslagen, zoals toen de gewoonte was, wat haar enorm frustreerde.

G:En wanneer zijn jullie dan naar Rijswijk verhuisd?

J:Pa was een studiebol. Bij de Post kreeg hij de kans de avond HBS te volgen. Dat rondde hij af in het begin van hun huwelijk. De Post zag blijkbaar wel wat in hem, want toen hij dat gehaald had werd hem gevraagd (maar misschien moest hij ook wel solliciteren?) om de driejarige opleiding voor Hoger PTT Personeel op Voorlinden in Wassenaar te volgen. Zo zijn mijn ouders met twee kinderen in 1957 in Rijswijk terecht gekomen. Via de website Delpher vond ik terug dat in Het Binnenhof van 31 juli 1959 het bericht stond, dat bij de directie van de Haagse PTT de employé 1^e kl  A.J.Kouijzer ingaande 1 augustus 1959 benoemd werd tot referendaris 2^e klasse.

G: We gaan terug naar Meppel. Op de begane grond was natuurlijk het lokettenkantoor en de bestellerszaal. Hoe zag jullie bovenwoning er uit?

J: Op zolder waren twee dienstbodenkamers. Een was er logeerkamer. Beide kamers hadden nog van die ouderwetse bedstedes. Om op de eerste verdieping te komen moest je hoge grijze trap die afgezet was met een hekwerk op. Als kind was het mijn taak om die trap schoon te houden. De vertrekken boven lagen allemaal aan die ene lange gang. Rechts eerst de keuken met van die zwart-wit tegeltjes. Dan kwam er een slaapkamer van ongeveer 3,5 bij 3,5 m. Daar sliep één van mijn zussen en dat werd later de weefkamer van mijn moeder. Naast de trap naar de zolder kwam de badkamer met bad. Er was geen douche. Hier stond ook de wasmachine en een enorme boiler. Dan kwam er nog een kamer (met wastafel) en dan zag je vanuit de gang een heel groot raam. In een smal gangetje was de WC, nog een slaapkamertje en, teruglopend, kwam je dan bij een heel grote slaapkamer, de mijne. Op het einde van de gang was de grote kamer “en suite”. Woon- en eetkamer, al aten we meestal in de keuken. Mijn vader kwam ’s middags thuis eten  en daarna ging hij in de woonkamer even de krant lezen en soms een dutje te doen. Een van de fijne dingen van de verhuizing was dat we hem meer zagen. Hij was meer aanwezig.

(tekst wordt hieronder vervolgd)

G: Hoe heb je zelf daar het wonen beleefd?

J: Er waren veel leuke kanten aan. De klassenfeestjes werden bij ons op zolder gehouden. Met de familie van mijn moeder hadden we tafeltenniswedstrijden op twee tafels op de zolder van het postkantoor. We hadden ringen op zolder hangen. Mijn vrienden en vriendinnen zongen als ze weggingen nog even in het trappenhuis, dat klonk zo lekker….

Wat ik me ook nog goed herinner was een heftige storm in november 1972. De feestverlichting hing al. Moeder was een paar dagen weg. De stroom was uitgevallen. Ik liep naar de slaapkamer van mijn vader, maar die was er niet. Toen naar mijn slechthorende zus, die stak rustig een kaarsje aan, en naar mijn broer. Plotseling hoorde ik een verschrikkelijke dreun op zolder, de deur naar de zolder vloog open en de wind gierde door het huis. Mijn broer ging naar beneden, waar mijn vader bij de bestellers was. Maar hij wilde niet boven komen, zijn taak was bij de bestellers te zijn. Pas toen ik in pyjama in paniek naar beneden ging wilde hij boven komen. Een van die 4 meter hoge ramen bleek naar binnen gewaaid met sponning en al. Bestellers kwamen via de zolder van het postkantoor naar onze zolder om de schade op te nemen. Ook waren er honderden dakpannen afgewaaid, waarvan een door het badkamerraam naar binnen kwam. Nog ben ik bang voor harde wind.

G: Vond je vader dat hij een leuk baan had?

J: Ik denk het wel, ja. Hij was natuurlijk veel op kantoor. Maar ging ook wel regelmatig het ressort in, Havelte en Staphorst hoorden hier bij. Hij was altijd in pak. Een van zijn taken was ook het houden van speeches bij jubilea en pensioneringen. De chefs kwamen wel af en toe bij ons in huis, maar een zekere afstandelijkheid was er in die tijd natuurlijk wel t.o.v. de medewerkers, hij was wel de directeur. Maar hij kon, denk ik, wel goed met de mensen overweg. Later werd het plezier in het werk toch wat minder. De informatisering van het bedrijf vond hij maar niets voor hem. Eigenlijk wilde en kon hij wel met de VUT, maar hij is toch maar even doorgegaan tot 1986. Toen de jongste was afgestudeerd is hij gestopt.

(tekst wordt hier onder vervolgd)

G: Hoe kun je hem omschrijven?

J: Ik vond hem vroeger redelijk afstandelijk, dat werd later wel anders, hij werd milder. Er moest ook altijd wel veel. Ik voelde als kind wel de continue druk dat er uit gehaald moest worden wat er in zit. Mijn eerste jaar op de middelbare school bracht ik door in Delft. In Meppel hadden we voor Frans een andere methode. Ik kreeg dus van mijn vader bijles. Streng! Hij begreep echt niet dat ik sommige dingen niet begreep. Hij was dan ook echt goed in de talen. Hij was zeker niet impulsief. Volgens mij was het een hele intelligente man. Hij was rechtlijnig, maar kon wel luisteren. Op zondag gingen we altijd ergens heen. Veel van Drenthe gezien! Ook veel familiebezoeken stonden op het programma, daar hechtte hij erg aan. Hij ondersteunde mijn moeder bij alles wat ze wilde. In Rijswijk heeft ze een onderwijsbevoegdheid gehaald in handwerken. Later, in Meppel, is ze gaan weven. Met de hele familie moesten we op het weefgetouw een nieuwe ketting opzetten. Zij heeft ook acht jaren voor het CDA in de gemeenteraad gezeten. Pa was bestuurslid van het CDA.

G: Heb je die rechtlijnigheid zelf ook wel eens ervaren?

J: Joop en ik wilden trouwen in 1981. Beiden in een witte overall was ons plan. Toen was de boodschap: “Als jullie dat doen, komen wij niet.” Dat vonden wij uiteindelijk de ruzie niet waard.

Aan de andere kant: toen ze pas een nieuwe auto hadden en Joop zijn rijbewijs net had gehaald, kreeg Joop direct de sleutels overhandigd. “Je hebt toch je rijbewijs!”  Ze waren wel heel sociaal hoor, goed ingeburgerd in Meppel. Mama praatte met iedereen en legde makkelijk contact. Zo ook tijdens vakanties. Ze waren erg trouw. Ze hebben regelmatig vakantievrienden in Engeland en Frankrijk opgezocht. Frankrijk was wel hun land. Wat me bijgebleven is, is dat als we dan met de familie in bijvoorbeeld de Renault 16 op pad gingen, ze altijd samen zongen en heel lange gedichten konden declameren.  Wie kan dat nog tegenwoordig?

G: Ze zijn, dacht ik, altijd in Meppel blijven wonen?

J: O ja, heel hun sociaal leven was daar. Natuurlijk moesten ze in 1986 weg uit de dienstwoning. Ze trokken in een appartement en later in een aanleunwoning. Papa is op 87-jarige leeftijd gestorven in 2011, mama in 2017. Ze liggen beide in Meppel begraven.

(tekst wordt hier onder vervolgd)

G: Judy, je vader en je moeder werkten voor de PTT. Zelf ben je toch ook nog voor de PTT werkzaam geweest.

J: Absoluut, mijn broer Guus trouwens ook.  Die heeft een aantal jaren bij het Dr. Neher Laboratorium gewerkt. Maar het was geen bewuste keuze. Toen ik in 1986 afstudeerde als bedrijfsarts waren er te veel artsen. We werden al de verloren generatie genoemd. Ik was dus heel blij dat ik bij de Bedrijfsgeneeskundige Dienst van de PTT kon beginnen als waarnemer na mijn afstuderen. Ik stuurde een open sollicitatie. Ik werkte op verschillende plekken. Met enige regelmaat verklaarde een postdirecteur dat ik als kind nog op zijn schoot had gezeten, dit waren studiegenoten van mijn vader geweest…..

G: Wat hield het werken als waarnemend bedrijfsarts in?

J: Eigenlijk wel dezelfde werkzaamheden als een arts in vaste dienst. Bij aanstellingskeuringen van bestellers moest je vooral naar het bewegingsapparaat kijken, bij kantoorpersoneel even naar hart en longen luisteren. De fysieke eisen aan een bureaubaan waren natuurlijk niet zo zwaar. Als waarnemer werd je per spreekuur (ziekteverzuimbegeleiding) en per keuring betaald. Best wel goed betaald vond ik toen. Ooit ben ik naar Goes gegaan, maar toen is er echt niemand op mijn spreekuur geweest. Ik kreeg wel betaald. De meeste grotere kantoren hadden een apart spreekkamertje voor de bda. Daar hield je een of twee keer per week zitting.

Later kreeg ik een tijdelijk contract. Ik heb ook nog een anderhalf jaar voor Telecom in Amersfoort gewerkt.  Monteurs moest ik bij een aanstellingskeuring ook testen op kleurenblindheid. Dat kon met zo’n standaardkleurenkaart, maar ik vond het altijd leuker om te zien of ze bij echte kabels rood, blauw en groen konden onderscheiden. Daar ging het toch om! Bij postsorteerders kreeg je vaak te maken met schouderklachten. Ik herinner me ook nog goed dat na een keuring iemand vroeg: “Dokter, u heeft helemaal niet gevraagd wat mijn geaardheid is.” Blijkbaar was hij hier erg mee bezig. Maar ik kon hem gerust stellen: “Voor werk bij de PTT maakt dat niet uit meneer.”