Bern – Een eigentijds Museum für Kommunikation

Geschiedenis van het museum

De geschiedenis van dit interessante museum beschrijf ik aan de hand van een aantal jaartallen die ik vond op de website van het museum. In 1907 werd het eerste postmuseum in Zwitserland opgericht, als derde van Europa. Het huisde in bij een postkantoor. In 1933 verhuisde het museum weer, naar het Alpenmuseum op de Helvetiaplatz. In 1949 werd het ook een Telecom-museum en werd de naam Zwitsers PTT Museum.

Een eigen plek kreeg het in 1990 aan de Helvetiastrasse 16. In 1997 kreeg de organisatie de vorm van een stichting onder de naam ‘Museum für Kommunikation’. In 2001 telde het museum voor het eerst meer dan 50.000 bezoekers. Dit was het museum dat we in 2009 aantroffen. In 2012 startte een totale renovatie. In 2017 werd een nieuw museum opgeleverd met een kern tentoonstellingszaal van bijna 2000 m². Dit nieuwe museum werd bekroond met vele prijzen. In 2019 ontving het museum 115.000 bezoekers. (Noot van de auteur: zie maar, het kan wel!)

Wat is er te zien?

We moeten afgaan op de foto’s die we zien op Google Maps en op de website van het museum.  In een hele grote ruimte zien we een groot aantal schermen en vitrines met een mix van objecten. Wat noemt het museum zelf zijn ‘highlights’? Ze zijn trots op hun concept met gastheren en gastvrouwen die ze ‘communicators’ noemen. Andere hoogtepunten zijn het uitgebeelde verhaal van een postoverval in Zürich. De eerste (gigantische) computer van Zwitserland heeft hier zijn plek gevonden (minder geheugencapaciteit dan een foto van een moderne camera). Je kunt een robot ontmoeten, een hackduel voeren en jezelf op een potzegel uitbeelden. Boeiend vindt men ook de buizenpost.

Maar dit is niet het complete museum. In Schwarzenburg is een depot waar talrijke objecten zijn opgeslagen. Op een filmpje zien we een gigantisch aantal gele postauto’s. Ook is er een compleet PTT archief. De geschiedenis van de communicatie in Zwitserland is vastgelgd in 3 miljoen postzegels, 500.000 foto’s, 50.000 objecten, 50.000 posters en plattegronden en 5000 films. Voor een heel groot deel gedigitaliseerd en via de website op te zoeken.

Zwitserse Post

In het museum vonden we een bordje dat het belang van de Post voor de Zwitsers vertelt: “Die Post ist mehr als ein Unternehmen. Als Institution ist sie eng verbunden met dem Staat, der Wirtschaft und die Gesellschaft. In der föderalistischen Schweiz kommt ihr nach der Gründung der Eidgenossenschaft von 1848 ein inegrierende Funktion zu. Mit ihrem Netz, ihren Beamten, ihrem Corporate Design auf Schildern, Abzeichen und Uniformen, mit ihrer Architektur und ihren gelben Fahrzeugen trägt sie das Schweizer Kreuz in alle Landesteile. Emotionslos begegnet ihr bis heute niemand.”

In vergelijking met Nederland was de maatschappelijke betekenis misschien ook wel groter. Postvervoer over de Alpenpassen ging gepaard met een zekere heroïek. Zeker in de wintermaanden. Post zorgde ook voor passagiers- en krantenvervoer. Nederland was al eerder een eenheidsstaat (bij de start van de Bataafse Republiek in 1795) dan Zwitserland (nog niet). De nationale instituties die er waren, werden hoog geacht.

In 2009 zag ik in het museum al een grafiek met het brievenverkeer. Net als in Nederland komt er na het jaar 2000 een omslagpunt in het aantal bezorgde brieven. De ontwikkelingen op het gebied van internet en email beïnvloeden uiteraard ook Zwitserland!