Een bezoek aan Steenwijk: Van postkantoor in 1873 tot besteldepot in 2020

De zomer van 2020 was warm, erg warm. Dat weerhield ons er niet van om op pad te gaan. Een van onze doelen was Steenwijk. Een stadje met een rijke geschiedenis in de kop van Overijssel. Top attracties zijn de prachtige kerk, de vestingwerken en het mooie Marktplein. In Steenwijk is het spoor door de geschiedenis van de gebouwen van Post goed te volgen.

We parkeren bij het station. Links van de hoofdingang zien we het voormalige postkantoor. Dit werd voorjaar 1973 officieel in gebruik genomen. Het ontwerp is van architect Cees Douma. Het kantoor had aan de kant van de stationshal een lokettenfunctie, aan de linkerkant als je voor het gebouw staat, zie je het postverkeergedeelte, het oude voorsorteercentrum (VC). Op 24 april 2002 sloot het postkantoor. Er bleef nog wel een business point met postbussen en een klein loket om pakketten te versturen. Maar ook deze faciliteiten verhuisden. Dat gebeurde in voorjaar 2013. In bouwmarkt op het industrieterrein bood voortaan onderdak. Van 2003 tot 2010 werd het gebouw gebruikt door informatiecentrum PolyPlasticum.  De gemeente overwoog het pand aan te kopen voor toeristische doeleinden. In 2017 lezen we in de pers dat het kermis- en Circusmuseum belangstelling heeft voor de ruimte. Maar wat wij nu zien is leegstand.

Langs de Grote- of Sint Clemenskerk lopen we naar de Markt, waarna we de voormalige postkantoren gaan zoeken.

In het Lexicon van Steenwijks Verleden hebben we gelezen dat al in de 17^e eeuw tussen Zwolle en Leeuwarden via Steenwijk  personen en goederen werden vervoerd per postkoets. Ook naar Groningen was er wekelijks een dienst per postkoets. De post werd gehaald en gebracht bij het Posthuis bij de Woldpoort. Nadat Steenwijk een aansluiting op het spoornetwerk kreeg in 1868 ging de meeste post per trein.  Een echt Post- en Telegraafkantoor kwam er in 1873 op de hoek van de Vrouwenstraat en de Koningsstraat. We staan even stil bij deze panden waar niets meer aan een postkantoor doet denken.

Bij de Oosterpoort kwam er op de afgegraven Molenberg een nieuw postkantoor gereed in 1920. Hier vond in 1923 een opzienbarende postroof plaats. Het gebouw met adres Oosterstraat 88 is nu een gemeentelijk monument.  Het is door J.F.Crouwel (1885-1962) ontworpen in de stijl van de Amsterdamse School. De bekende kunstenaar Hildo Krop, uit Steenwijk afkomstig, kreeg de opdracht een gevelversiering voor het nieuwe pand te ontwerpen. Dit ontwerp werd vervaardigd door de Eerste Steenwijker Kunst Aardewerkfabriek, de ESKAF. De verschillende elementen zijn polychroom geglazuurd in heldere kleuren en vormen samen een compositie, die is aangebracht boven de hoofdingang van het gebouw. Het geheel verbeeldt het gekroonde wapen van Nederland, gedragen door twee leeuwen, waaronder de tekst: JE MAINTIENDRAI. De leeuwen worden geflankeerd door twee mannen, de linker man met de posthoorn en een boot (post over zee), de rechter met een postduif en een trein (post over land).

Het kunstwerk geeft het gebouw een bijzondere allure. Het gebouw diende als postkantoor tot medio jaren zeventig. In 1975 werd het ingericht als politiebureau.

Als we verder lopen passeren we een donkere ruimte waarin en waarvoor een aantal dames in oranje uniform aan het werk zijn.  De postbezorgsters van PostNL hebben nu een wat minder representatieve ruimte tot hun beschikking als hun voorgangers. In de Oosterstraat zien we dat nu een “postkantoor” is gevestigd in de Bruna. We zien geen reden om hier aan te gaan.