Het is eind april 2021. Een dagtocht naar de Veluwe. Niet om wolven of moeflons te spotten maar om een aantal voormalige Postgebouwen terug te vinden. Terugvinden, omdat Gerard een deel van de gebouwen heel goed kent uit zijn tijd als regiodirecteur Noord-Oost (1991-1994). Hoe zouden de toen zo bruisende hoofdpostkantoren er bij staan?

De eerste halte is in de vestingstad Elburg. Binnen de vestingmuren liggen twee panden naast elkaar aan een straat met de prachtige naam “Ledige Stede”. Op nummer 29 ligt het post- en telegraafkantoor. Op nummer 31 de voormalige directeurswoning. De panden zijn nu aan elkaar getrokken. Het ANWB bord vermeldt dat het pand uit rond 1700 in de 18^e eeuw diende als ambtswoning voor diverse burgemeesters. Vanaf 1860 tot 1988 diende het als postkantoor (en ook als telegraafkantoor) voor de gemeente Elburg. Aan de achterzijde van dit rijksmonument (ingeschreven 2 februari 1968) bevindt zicht de unieke binnentuin van het voormalige Sint Agnietenklooster. In het Rijksmonumentenregister lezen we de volgende beschrijving: “Huis met lijstgevel, zeven vensters breed; parterre met verdieping. Deur ca. 1800, schuiframen, kroonlijst op fijn gesneden consoles.” Bron: https://monumentenregister.cultureelerfgoed.nl/monumenten/14790

Op “Funda in Business” lezen we dat het pand van 485m2 vanaf 4 juni 2019 te koop werd aangeboden voor € 649.000. Op 8 mei 2020 is het verkocht aan Buro Stiel. Een waardige koper, want Buro Stiel in een bureau gespecialiseerd in “Bijzondere architectuur- en erfgoedprojecten”. Per 1 juni 2020 is Buro Stiel hier ook gevestigd. De jonge, enthousiaste eigenaar ziet de belangstelling van Gerard en nodigt hem uit voor een rondleiding binnen, alles is nog in aanbouw. Wat een enthousiasme! Hij weet te vertellen dat het pand oorspronkelijk deel uitmaakte van het klooster en dus al uit de 15^e eeuw stamt. Hij laat Gerard een gat in de muur zien waarmee hij de diverse lagen kan tonen  waarmee de muur in de loop der eeuwen beplakt is geweest. Zoals vroeger op school bij aardrijkskunde je een gat moest graven en dan moest beschrijven welke aardlagen je tegenkwam. De architect zoekt nog een oud bord “Post- en Telegraafkantoor” zoals dat vroeger op het pand bevestigd was.
Wie meldt zich?

Na 1988 verhuisde het postkantoor naar een nu witgeschilderd pand; ook midden in het centrum van Elburg, gelegen op de hoek van de Ledige Stede en de Jufferenstraat. Op 30 november 1988 berichtte het Reformatorisch Dagblad dat burgemeester mr. F. Th van Hout a.s. vrijdagavond om 18.00 de openingshandelingen ging verrichten. Het oude kantoor was veel te klein geworden. Het voormalige Hotel “De Bonte Os” heeft met behulp van veel zink een moderne uitstraling gekregen.

Verder naar Nunspeet. Esdorp aan de noordwestrand van de zandgronden van de Veluwe. Aan de Marktstraat 15 vinden we het voormalige voorsorteercentrum en postkantoor. Gerard kent dit gebouw uit zijn regio tijd. Begin jaren 90 was hier het Voorsorteercentrum  Nunspeet gevestigd en het huisvestte ook de voormalige RVE Nunspeet, een bestuurlijke samenvoeging van de Vca Nunspeet en Epe. Op de agenda van de bespreking met de RVE-directeur stonden meestal het budget ( “kosten omlaag en kwaliteit omhoog” ) en de resultaten van het afgelopen kwartaal, die in Nunspeet altijd goed waren.

Er hangt een groot bord dat BRIVEC BV nog 650 m2 verhuurt. Van het PostNL-adres bord is het logo afgeplakt. Het oogt als een gebouw uit einde jaren 70, jaren 80. En dat blijkt ook: het stichtingsjaar is 1977. Herkenbaar door de -inmiddels- mosgroene daklijsten. Of is het algengroei? Het metselwerk oogt nog wel degelijk. Thuis gekomen Google je dan om uit te zoeken of iemand plannen maakt t.a.v. dit pand. Die iemand is er! BRIVEC BV zocht in het najaar van 2017 contact met Ebbens architecten omdat de locatie vrij is gekomen voor nieuwe invulling. In een glossy folder lezen we alles over het plan voor 21 gasloze appartementen (www.mars3d.nl). Op www.nunspeethuisaanhuis.nl lezen we het vervolg: een stralende manager van BRIVEC tekent de aannemingsovereenkomst met Wim Prins van Prins Bouw. Tot mijn verbazing tekent Ebbens in het ontwerp weer van die lelijke witte daklijsten. Nee, dit belooft geen 21-eeuws monument te worden. De nieuwbouwactiviteiten ontmoeten overigens nogal wat bezwaar bij de lokale bevolking, onder meer  omdat in de plannen naar hun idee te hoog wordt gebouwd. De kogel is nog niet door de kerk volgens www.nunspeet.nu.

Een gemeentelijk monument uit de vroege 20^e eeuw vinden we aan Laan 21-23. Dit gebouw kwam in 1905-1906 tot stand in een simpele, op de neogotiek geënte vorm naar plan van Rijkbouwmeester C.H.Peters. Natuurlijk zijn we nieuwsgierig naar wie of wat hier gevestigd is. een bord voor de ingang noemt “Partners Network SORS Logistics”. Op internet zien we dat meerdere bedrijven hier staan ingeschreven. Op www.OOZO.nl lezen we dat het pand van 570m2 in 2014 te koop was voor € 695.000 (afgeprijsd van € 995.000). De oppervlakte van het perceel is 1200 m2. Geruststellend is dat zichtbaar goed voor het gebouw wordt gezorgd.

Aan de Dorpsstraat 11-13 ligt een pand uit (we schatten) ongeveer 1960. Aan niets is meer te zien dat het een aantal jaren dienst zou hebben gedaan als postkantoor nadat Post vertrok uit het monument van Peters.

Verder naar Epe. Als een lelijke puist, omringd door hekken, zien we aan de Wildfortslaan het voormalige postkantoor en voorsorteercentrum uit 1966. Er zijn plannen om de puist weg te werken door sloop en bouw van een appartementencomplex met 17 woningen op deze locatie. Omroep Gelderland (18 juli 2020) schrijft dat de gemeenteraad hier nogal wat bedenkingen tegen heeft. Epe staat al vol met appartementencomplexen. En een gebouw van 14 meter hoog past niet bij de laagbouw in de omgeving. Het gebouw zou zelfs vier meter hoger worden dan het gemeentehuis.  De wethouder wijst er fijntjes op dat er ook veel sociale huur en goedkope koop in de planning staat. Al met al streeft Epe zeker wel naar evenwicht. De gemeenteraad boog zich daarna over vele details, lezen we in het verslag. De wethouder constateert dat iedereen nog de tijd heeft om zijn zienswijze in te dienen. Hij zou het in elk geval een verrijking van de entree van het dorp vinden. Wie weet hoe het afloopt?!

Al met al kunnen we na zo’n ritje alleen maar constateren dat Nederland veel zorg besteedt aan zijn monumentale oude postkantoren, maar dat de gebouwen uit de late jaren zestig, zeventig en tachtig mogelijk wel een interessante locatie hebben, maar verder vooral geschikt zijn voor de sloop.