Tussen de rivieren deel 2

Eind juni 2023 is het heetste voorjaar ooit voorbij. De luchten zijn Hollands, blauw met decoratieve witte wolkjes, de temperaturen zijn aangenaam. We reizen af naar een deel van Nederland dat we beiden slecht kennen: het land tussen de grote rivieren. De Betuwe is daar een belangrijk onderdeel van. We ontmoeten elkaar in Apeldoorn en reizen door naar Dodewaard. Na Dodewaard staan Kesteren, Geldermalsen en Culemborg op het programma.

Dodewaard

Tja, hier stond op Dorpsplein 9 een postkantoor, nu een appartementengebouw.

Nu een woonhuis met werkplaats, toen een postkantoor. Pluimenburgsestraat 8. Ouwe Post is een toepasselijke naam.

Rechts:

plafond en schouw zijn aan een restauratie toe.

Dodewaard is natuurlijk vooral beroemd/berucht vanwege zijn kerncentrale. We zien de hoogspanningslijnen die vermoedelijk bedoeld waren voor het transport van de opgewekte energie. De centrale is, naar we begrepen hebben, in afbouw. In Dodewaard zoeken we het Dorpsplein. We vinden een appartementengebouw tegenover een terras, maar waar is Dorpsplein 9? Een dame op het terras vertelt dat ze daar woont, maar ze komt niet van hier. De uitbater van het terras wordt er bij gehaald en hij vertelt dat inderdaad hiertegenover het postkantoor stond. Het was een gebouw uit 1968. De voorganger van dit kantoor stond aan de Pluimenburgsestraat 8. Dat is niet zo ver. We treffen een fraaie witte villa aan, omringd door een mooie tuin. Het kan echt niet missen, er hangt een uithangbord met posthoorn en tekst “Ouwe Post”. Na enige aarzeling lopen we door het hek, we zien een hard werkende heer,  achter een raam. We vragen naar de bekende weg “Was dit een postkantoor? Is daar nog iets van te zien?”  Nee, maar we mogen wel even binnen kijken. We zien een fraaie werkplaats voor meubelbewerking met een prachtig gestukt plafond en schouw. Aan restauratie toe, dat wel. De heer blijkt een Engelsman te zijn, gehuwd met een Nederlandse vrouw en die drie jaar geleden vanwege Brexit het Verenigd Koninkrijk ontvlucht is. Hij is blij met dit huis, maar nog niet zo geworteld in de plaatselijke gemeenschap is onze indruk. We danken hem hartelijk.

Kesteren

Boven: Hoofdstraat 19 in Kesteren

Boven en rechts: Nedereindsestraat 30b

Kesteren is een groot dorp. Aan de Hoofdstraat 19 staat een voormalig postkantoor met woning aan nummer 19, gebouwd in het oorlogsjaar 1941. Als je niet wist dat het een postkantoor is geweest, zou je het niet als zodanig herkennen. Een vermoedelijk degelijk, maar saai pand. We rijden snel een stukje verderop. Op een levendig pleintje liggen scholen, kinderopvang, een kerk en het voormalige postkantoor dicht bij elkaar. De brievenbus heeft nog zijn oude plek gehouden, maar het gebouw zelf is nu in gebruik door “Kraamzorg Betuwe en Gelderse Vallei”. Adres: Nedereindsestraat 30b. Aan een postbezorger vragen we of hij zich nog kan herinneren dat hier het postkantoor was. Maar hij is niet van hier. Maar Gerard heeft zijn research gedaan. Het bouwjaar is 1979 (klopt, stijl jaren zeventig!) Het deed dienst tot in het gehele land de postkantoren sloten (2009-2010).

Kesteren kent nog een andere bijzondere plek: Het vorkstation aan de Stationsstraat 41. Hier kruisten twee spoorlijnen elkaar, aan beide lijnen moest een station komen. Het zijn mooie panden uit de 19e eeuw, maar ernstig verwaarloosd.

Geldermalsen

Toen en nu, Kerkstraat 29 uit 1894

In Geldermalsen is ons doel moeilijk bereikbaar want het is marktdag vandaag. We parkeren aan de rand van het centrum en lopen over de markt. We zien een prachtig gebouw, stijl architect Peters, maar bij navraag binnen was dit niet het postkantoor maar een politiebureau. Vergissen is menselijk en de politie moest natuurlijk eind 19e eeuw ook een fatsoenlijk dak boven het hoofd krijgen. We lopen over de markt naar Kerkstraat 29. Een sober maar stijlvol gebouw.  Gemeentelijke nieuwbouw, bouwjaar 1894 volgens onze archieven. Allerlei informatie combinerend komen we tot de conclusie dat dit pand dienst gedaan tot begin van de jaren 70. Het PK gedeelte ging naar Achter ’t Veer. Het PV gedeelte naar de Rijnstraat. We lopen langs de kerk een stukje verder naar Achter ’t Veer 8. Hier is een enorme modezaak gevestigd. We vragen de jongeman achter de balie of hier vroeger het postkantoor gevestigd was. Helaas, dat weet hij niet, hij is niet van hier. We lopen verder om een blik te werpen op het jachthaventje maar worden gevolgd. De jongeman heeft een iets oudere collega gevonden die vertelt dat hier inderdaad heel lang gelden het postkantoor gevestigd was. Maar de modezaak is nieuw opgetrokken. Wij gaan er maar van uit dat “heel lang geleden” rond 2010 was. Het was alleen het lokettenkantoor van Postkantoren BV. Een paar kilometer verderop ligt aan de Rijnstraat 64 het voormalige voorsorteercentrum annex bestelkantoor. Het gebouw en het groen er omheen liggen er verwaarloosd bij. Achter een van de ramen hangt een bordje “verkocht”. Om een of andere reden hebben we een vermoeden van asbest.

Links: Hier stond het laatste "echte" postkantoor van Geldermalsen. Nu modezaak OFM. Het assortiment kunnen we niet beoordelen, maar de vriendelijkheid van het personeel is fenomenaal.

Boven: Rijnstraat 24, het bestelkantoor dat nu leeg staat.

Culemborg

Boven en onder: in 2012 staat 't Jach te koop - als herontwikkelingslokatie. Bron: makelaar Noorlag

Snel door naar Culemborg. We parkeren aan de voet van een gigantische molen. Parkeerterrein en straat heten ’t Jach. Tot 2012 was hier het postkantoor gevestigd, zowel de loket- als de VC- en bestelfuncties. Een vriendelijke mevrouw (niet van hier-maar ze weet het wel) vertelt dat op de plek van een appartementengebouw vroeger het postkantoor stond. Dwars op de weg waar we nu staan. Ze had het haar zoontje onlangs nog uitgelegd. Arm kind, denken wij, moet ook nog leren wat een brief is en wat een postzegel. De plek waar het postkantoor stond is her ontwikkeld tot een gebouw met 15 appartementen, waar je een parkeerplaats bij kon huren.

Wij lopen door naar het historische centrum, een pláátje! Een indrukwekkende stadspoort en een prachtig stadhuis. Aan de Markt 15, dichtbij het stadhuis, was het oude postkantoor gevestigd. Een gemeentelijk monument. Voor de deur staat een imposante grote rode staande brievenbus, model 1852. Nu is hier een horeca-etablissement gevestigd met een uitnodigend terras. Op de website van een bedrijfsmakelaar zagen we nog een advertentie voor verhuur van dit pand. Het is 600 m2 groot, plus nog was kelder- en opslagruimte. Voorheen zat hier Scapino. Aan de ober vragen we of de brievenbus eigendom van het bedrijf is of nog van PostNL. Nee, die hoort echt wel bij het pand. Maar als er af en toe  post komt, komt die in een mooie stenen bus aan de gevel.

Na rijp beraad besluiten we de terugreis aan te vangen. In het volledige besef dat we nog een aantal interessante plaatsen gemist hebben. Maar we hebben de tijd, we komen terug! De postkantoren waren vandaag wat minder indrukwekkend, maar de mensen in de Betuwe waren uiterst vriendelijk tegen twee heren van hoogmiddelbare leeftijd met een merkwaardige hobby.

Linksboven: Markt 15, foto van Kroezen Vastgoed. Hier was nog een Scapino in het pand gevestigd. Links: horeca met beeldbedervend terras. Boven: met authentieke rode brievenbus.