Het rapport Bosboom & Hegener

We praten over het jaar 1968. Op 28 november 1968 verschijnen koppen in de krant over de uitkomsten van een onderzoek naar de doelmatigheid van de postdienst. Vlak daarvoor heeft een persconferentie plaatsgevonden, waar de leiding van de PTT een toelichting gaf. Het onderzoek werd uitgevoerd door de bureaus Bosboom & Hegener en Berenschot.

De opvolging

Dat is nogal wat. Allerlei voorstellen om de efficiency te verbeteren of de service te verminderen, maar toch ook voorstellen om een einde te maken aan de manier van doen. Cultuuraspecten zou je dat nu noemen.

Uit mijn persoonlijke herinnering had het vrijwel direct invloed op de benoeming op staffuncties. De hogere functies werden bezet door de Voorlindenaren, later kregen academisch opgeleiden een veel grotere rol. Er kwamen meer financieel specialisten, ingenieurs, personeelsmensen. De HGF opleiding vanaf 1976 is daar in mijn ogen nog een uitvloeisel van (HGF staat voor Hoger Gekwalificeerde Functionaris). De specialisten van buiten konden toch niet zonder een basisopleiding in het bedrijf zelf en moesten verplicht een aantal rollen accepteren in de uitvoering.

Een premieloon kwam er niet. Gratificaties waren er wel, als je iets bijzonders had gepresteerd naar het oordeel van je chef. Benoemingen op basis van je groeimogelijkheden in plaats van je anciënniteit kwamen er ook. Ik zie nog de mensen van Voorlinden met een boekje lopen, waarin vrij nauwkeurig werd aangegeven wie voor een benoeming “aan de beurt was “.

Het de vrije hand geven van medewerkers bij sortering of de bestelling komt me niet zo bekend voor. Als ik af en toe nog een medewerker spreek is het tegenwoordig zelf erger te andere kant op gegaan. In de jaren negentig werd enthousiast het “werken in teams” geïntroduceerd. Maar zelfsturende teams bleken voor Post toch niet het ideale concept te zijn.

De tweede bestelling moest er snel aan geloven. Dat was ook wel overservice. De bestelling op zaterdag is terecht gebleven. Dan is het druk. Dat in 1968 niet aan de bestelling op maandag is gedacht verbaast me enigszins. De groene buitenbussen kwamen er wel. Heel veel protesten in het begin, ik hoor er niemand meer over.

Het sorteerbedrijf is diverse malen op de kop gezet, één van de eerste grote reorganisaties was de EKP vorming. Helemaal toen de mogelijkheden van mechanisaties en later was het automatisch lezen helemaal een doorbraak. Met bijvoorbeeld de afschaffing van de nachtsortering op voorsorteercentra als een belangrijke uitvoeringsmaatregelen.

De aandacht voor beleidsvorming heeft onder meer gestalte gekregen in de invoering van de Belinda’s (Beleidsindicaties - instructies van het hoofdkantoor aan de districten). Wie herinnert het zich niet? Het nadeel daarvan was dat het te ver werd doorgevoerd. Het werd een boekwerk om weg te leggen. Een papieren tijger.

Structuurveranderingen

De planvorming ging later meer in de vorm van brede structuurwijzigingen. Project BP 2000, de masterplannen, de Nieuwe Weg van de Brief,  de regiovorming, de rayonvorming, de Business Units. Reorganiseren op grond van nieuwe organisatie inzichten, marktveranderingen, nieuwe technische mogelijkheden of simpel uit de druk tot kostenbesparing is daarna nooit meer weg geweest bij het bedrijf dat nu PostNL heet.

Veel van de lezers van onze bijdragen hebben persoonlijke herinneringen aan reorganisaties. Eerst een plan met een sociale paragraaf, medewerkers overcompleet maken, een herplaatsingsoperatie. Organisatorisch werd het routine. Voor betrokken management en medewerkers vaak niet.  De één had er meer last van dan de ander.