Het Postkantoor in het Nederlands Openluchtmuseum Arnhem

De wachtruimte met de loketten, de postbussen en de schrijftafel

Boven: de werkruimte achter het loket

Onder: de Wessterstraat uit de Jordaan, inclusief postkantoor in Arnhem

In NH Nieuws van 23 maart 2012 lezen we het bericht dat de Westerstraat uit de Amsterdamse Jordaan is vanaf 3 april te zien in het Openlucht Museum in Arnhem. Een museum dat geopend werd op 13 juli 1918. Doel was oude gebouwen die elders moesten verdwijnen een nieuw leven te geven “ter leringe en vermaak”.

“Wie schenkt er nog een borrel ,,met een kop d'r op''? Tante Stien in haar gelijknamige café in het Nederlands Openluchtmuseum in Arnhem. Naast het café van tante Stien staat een Turkenpension en even verderop is het postkantoor te vinden. Alle panden maken deel uit van de Westerstraat uit de Amsterdamse Jordaan, die op 3 april wordt geopend door koningin Beatrix.” (NH Nieuws 23 maart 2012.

De Westerstraat was een van de laatst overgebleven stukjes sloppenwijk in de tegenwoordig hippe Jordaan. Amsterdam wilde dat erfgoed niet verloren laten gaan en schonk de panden aan het Openluchtmuseum. De Bankgiroloterij was hoofdsponsor van dit interessante project. Een deel van de achterbuurt is steen voor steen afgebroken en opnieuw opgebouwd in Arnhem. Overigens vonden niet alle Amsterdammers dat even leuk.

Wikipedia beschrijft dit stukje van het museum als volgt: “De herbouwde panden worden gescheiden door de Pottenbakkersgang, een nauw steegje dat naar het achtererf van de stenen huizen leidt. Arbeiders bouwden hier zelf woninkjes, die totaal verkrot raakten. Het krottenerf in Arnhem is precies nagebouwd zoals het in 2001 werd aangetroffen.

De draagconstructie van de panden is van beton gemaakt. De gevels zijn opgebouwd met de oorspronkelijke bakstenen. Men heeft in Arnhem voor een andere samenhang van de vijf panden gekozen. De twee huizen die aan de Westerstraat stonden, zijn in een andere dan de oorspronkelijke volgorde herbouwd. Zo ontstond er tussen beide panden een gang, die in verband met de toegankelijkheid voor de bezoekers werd verbreed. Ze leidt naar drie daarachter gelegen ambachtswoningen. De Pottenbakkersgang is een van de eerste grootschalige stedelijke bouwwerken in het Openluchtmuseum, naast de vele van oudsher aanwezige agrarische en dorpse objecten

Het café kreeg de naam 'tante Stien' en is geïnspireerd op café Koevoet in de Jordanese Lindestraat. Voor de panden is een kademuur aangelegd met daarop een Amsterdamse transformatorzuil met historische aanplakbiljetten van de kraakbeweging en het Amsterdamse uitgaansleven.”

Op 25 april 2014 bezocht ik dit kantoor en was terug in 1957, in het postkantoor van mijn opa in Ootmarsum. De herinnering aan de stoffige lucht die er altijd hing komt boven. Dit kantoor heeft drie loketten. De eerste is voor “alle handelingen” en zegelverkoop. Waar je mag voordringen als je een expresse of een telegram wilt aanbieden of een telefoongesprek wilt voeren in de open cel van hout met een bakelieten telefoon. Het tweede loket is voor Pensioenbetalingen en Girodienst; het derde voor Pakkeetpost, Postwissels, Aangetekende stukken en Quitantiën. Ik hoor Wim Sonneveld zeggen “Dag man achter het loket”. Nostalgie…

In het kantoor zien we ook de schrijftafels voor de klanten die nog een postzegel wilden plakken of een formulier invullen, de postbussen waar mensen hun post konden afhalen. Achter het loket zien we in de kantoorruimte het mooie houten meubilair. Mooie details zijn de foto van koningin Juliana en Prins Bernhard en de PTT affiches voor bijvoorbeeld een spaarbankboekje. We zien ook nog een prachtige brievenbus, model 1850 en een brievenbus van de Gemeentegiro Amsterdam. Bij de postzegelautomaat staande, hoor ik nog het karakteristieke rinkelgeluid als je de slinger een keer rond draaide.

Dit was een echter reis terug in de tijd. Ik was blij dit gezien te hebben. Ik weet dat er nog een postkantoor interieur aanwezig was in het voormalige Postmuseum (Nu Beeld & Geluid Den Haag). Maar ik vermoed dat dit interieur daar niet zo snel meer uit depot zal komen. Het Openluchtmuseum blijft dus voorlopig de enige plek in Nederland waar zo levendig het postale verleden te beleven is.

Linksonder: de postzegelautomaat

Onder: de brievenbus van de gemeentegiro Amsterdam