Enschede Boulevard 1940-1945 326

Eén van de meest markante gebouwen langs de Boulevard 1945 in Enschede is het “nieuwe” Postkantoor, geopend in 1960. Het pand is ontworpen door Frans Coenraad Johannes Dingemans [1905-1961], die werkte met de functionalistische principes van het Nieuwe Bouwen. De opdracht was afkomstig van de Rijks Gebouwen Dienst.

Het opvallende gebouw bestaat uit verschillende staande en liggende dozen, die samen een markante compositie vormen. Karakteristiek aan het gebouw is de liggende doos met glazen pui. De hoofdentree heeft een brede bordestrap.

Links van de hoofdingang is een bakstenen schoorsteen geplaatst, gevolgd door een staande glazen doos met trappenhuis. De betonconstructie van het gebouw is zichtbaar gelaten en verdeelt de lange zijgevel in stroken die zijn ingevuld met lichte en donkere bakstenen en glas. In de vensters op de begane grond zijn abstracte figuren afgebeeld. Bron: Canon van Overijssel

Het postkantoor aan de Boulevard 1945 in Enschede is vanaf september 2007 tot medio 2008 uitgebreid gerenoveerd, gemoderniseerd en verduurzaamd. Het comfortniveau is aanzienlijk verhoogd door het aanbrengen van onder meer nieuwe aluminium kozijnen en buiten zonwering en een geheel nieuwe, energie-efficiënte klimaatinstallatie waarmee per vertrek kan worden gekoeld en/of verwarmd. De buitenzijde van het gebouw is "opgefrist" waardoor de uitstraling van het gebouw is verbeterd. De oorspronkelijke kleurstelling is gedeeltelijk behouden.

Tot 2016 is woningcorporatie Domijn gevestigd geweest in het karakteristieke gebouw met een zeer toegankelijke inloop op de begane grond, de kantoorruimten bevonden zich op de verdieping en sinds april 2008 ook op de 2e en 3e etage in het gebouwdeel aan de Kuipersdijk. 

In 2017 wordt het gebouw verkocht aan Explorius een vastgoed ontwikkelaar in Rijssen. Het plan is hier een bioscoop te gaan exploiteren.

In het voormalige postkantoor zijn in de buitengevel een aantal vensters met glas-appliqués. De kunstwerken zullen volgens Explorius een zo toegankelijk mogelijke nieuwe plek in het gebouw krijgen. Waarschijnlijk worden ze in de hoge nieuwe wand/pui tussen de bioscoop en de horecazaak herplaatst. De uitstraling van het pand wordt meer transparant. Barcode Architects uit Rotterdam is verantwoordelijk voor het ontwerp en de esthetische uitstraling. VDNDP bouwingenieurs uit Enschede is verantwoordelijk voor te technische uitwerking.
In januari 2020 stelden B&W het bestemmingsplan vast, waarna de aanvraag voor de omgevingsvergunning volgde. In december 2020 startte de bouw startte van de bioscoop met negen zalen door bouwbedrijf Nijhuis. Aan de achterzijde van het pand komt nieuwbouw voor onder meer kantoorruimte. Eind 2021 verwacht de bioscoopexploitant VUE Cinemas bioscoop en horeca af te kunnen bouwen.

Voor deze tekst en de foto's links heb ik dankbaar gebruik gemaakt van de informatie op: https://cultureelerfgoedenschede.nl/wordpressnew/postkantoor-boulevard-1945/

 

Emmeloord, postkantoor aan de Koningin Julianalaan 41

In een nieuwe provincie als Flevoland verwacht een mens niet veel erfgoed. Maar misschien moet je het anders bekijken, dat wat men heeft wordt gekoesterd. Mij trof de buitengewoon zorgvuldige en uitgebreide website https://www.flevolanderfgoed.nl. Op deze site staat het postkantoor aan de Koningin Julianalaan 41 van de hand van architect Auke Komter uitgebreid beschreven. Ik bewonderde het persoonlijk op een koude januaridag in 2021. Het gebouw is nu een  gezondheidscentrum, staat midden in Emmeloord, omringd door een aantal andere wederopbouwmonumenten.

De Noordoostpolder viel droog in WO2. Het eerste postkantoor opende in 1944 in het pand Rietstraat 1, in 1948 werd Rietstraat 3 er bij getrokken. De groei vroeg uiteraard om een echt postkantoor. Op 11 april 1952 werd de bouw gegund aan de firma Frölich voor f 378.626. Op 2 december 1953 was de officiële opening door de directeur-generaal van de PTT, de heer Neher. Hij roemde het ontwerp en vond het echt passend in deze omgeving. Telefoon en Telegraaf bleven in eerste instantie achter aan de Rietstraat, in 1954 kwamen ze over in een deel van het gebouw achter het postkantoor.  De architectuur wordt beschreven als “shake hands”, iets tussen de Delftse School en het Nieuwe Bouwen. Het hoge, halvormige bouwblok met het postkantoor, opgetrokken in metselwerk, meet 16 x 25 meter.

Boven de ingang (binnen) is een kunstwerk van Fred Carusse (1899-1969) geplaatst. Berend Hendrikse (1904-1982) maakte het gevelreliëf en een muurschildering binnen. Helaas kon ik het interieur niet bezichtigen.  In 2007 werd het pand door Postkantoren BV verkocht. In 2009 opende het Gezondheidscentrum met de toepasselijke naam Zorgpost.

Zutphen, postkantoor aan de Molengracht 2, hoek Stationsstraat

In 1944 veroorzaakte een bombardement veel schade aan de rand van het centrum van de Hanzestad Zutphen. Na de oorlog werd besloten dat het Oude en net Nieuwe Gasthuis hier iet herbouwd zouden worden, de buurt kreeg een nieuw statenplan. Er werd ruimte ingeruimd voor een nieuw postkantoor. Het dichtbij gelegen station werd opgeleverd in 1952. De Rijksgebouwendienst gaf opdracht tot de bouw van een postkantoor waarvan de bouw startte in 1953 en dat geopend werd in 1954. Het architectenbureau van W.J.Gerritsen en C.J.Cramer uit Arnhem (die waren ook verantwoordelijk voor het monument in Oosterbeek) maakte het ontwerp. Op de site www.zutphensepracht.nl word het gebouw beschreven als “een mooi voorbeeld van het compromis tussen modernisme en traditie uit de vijftiger jaren. Het betonskelet is bekleed met baksteen, de entree en de directeurskamer zijn op traditionele wijze geaccentueerd. De subtiele traptoren, met de van buiten goed zichtbare wenteltrap, markeert de knik tussen Overwelving en Stationsstraat. Let op de boeiende composities van de kleine ramen in de kopse gevel. Ook aan het eind van de lange gevel is zo’n “spel” met ramen te zien. Aardig zijn de gevelsteentjes langs de Molengracht die de weg van een brief tussen het posten en de bezorging weergeven.”

De site www.nieuwetijdachterhoek.nl/ voegt hier aan toe: “ De PTT wilde zijn gebouwen voor het publiek herkenbaar maken en hanteerde daarom een algemeen schema van plattegronden. Het resultaat was een massief, rechthoekig gebouw van twee verdiepingen in de Shake-hands architectuur. Typisch voor de wederopbouwarchitectuur is de afwisseling van de ramen. Hoge ramen en verschillende formaten vierkante ramen wisselen elkaar af en geven het gebouw een voor die tijd modern en functionalistisch uiterlijk. Eveneens typerend voor die tijd is de toepassing van  kunst in het interieur die aansluit bij de functie van het gebouw. In de lange gevel aan de Molengracht zijn zeven gevelstenen aangebracht van gegoten sierbeton, gemaakt naar een ontwerp van kunstenaar A. Diekerhof uit Arnhem.”

Op 5 november 2010 berichtte de regionale krant “De Stentor” dat op 2 december a.s. het postkantoor ging sluiten. Toen we het gebouw op een zomerse dag in september 2020 bezochten  bleek dat in het gebouw onder meer een sushi-restaurant was gevestigd.

Voorburg, postkantoor Prins Bernhardlaan 1

Het postkantoor aan de Prins Bernhardlaan is een van de eerste postkantoren in Nederland in een nieuwbouwwijk. In 1939 begon men serieuze plannen te maken. In november 1940 sloot de Rijksgebouwendienst een koopovereenkomst met de gemeente. In oktober 1941 vond de aanbesteding plaats, maar pas in 1946 werd (weer) begonnen met de uitvoering. Door de bouwmaterialen schaarste  werd het gebouw pas in 1949 voltooid. Het is helemaal in beton opgetrokken. In oktober 1949 werd het geopend door de hoofddirecteur Post, de heer Hofman, die het een modelkantoor vond. Het ontwerp is van ir. J.G.Robbers die in gebouw in twee delen ontwierp. Links was het lokettenkantoor met een hoge hal, achter was nog een woning. In het pand waren in de loop der jaren ook het Rijkskledingbureau en de Radio controle dienst ondergebracht. In 1985 werd het verbouwd en kwamen er de gesloten loketten naar ontwerp van Studio Dumbar. De bestellersruimte ging toen naar boven. Tot mei 2009 was het in gebruik als postkantoor. In maart 2009 vond hier nog een van de laatste overvallen op een postkantoor plaats. Het Krantje – Online meldt op 17 maart 2009:  “Bij een overval op een postkantoor op 16 maart heeft de dader een geldbedrag buitgemaakt. De man kwam omstreeks 15.45 uur de hal van het postkantoor aan de Prins Bernhardlaan binnen. Er waren op dat moment geen klanten in het postkantoor. De overvaller trok vervolgens een (nep)pistool en bedreigde daarmee een personeelslid. Nadat hij onder bedreiging geld had ontvangen, verliet de man het postkantoor en verdween hij op een fiets in de richting van de van Horvettestraat.”

Architect M.Graafland van Bureau Kroner spotte het pand voor M2 tandartsen als zijnde geschikt als tandartsenpraktijk. Wijziging van bestemmingsplan was niet nodig, gemeente en buurt werkten van harte mee. De ruimtes zijn zo cliëntvriendelijk als mogelijk ingericht. De verlaagde plafonds uit de jaren '80 zijn verwijderd en daarmee konden de oorspronkelijke hoge stalen ramen in ere hersteld worden. Het gebouw is volledig van binnenuit geïsoleerd en voorzien van voorzetramen, zodat het gevelbeeld behouden bleef.

In de ontvangst- en werkzones is ervoor gekozen de betonnen constructie in het zicht te laten en de inblaaszakken van de nieuwe luchtbehandeling daar los onder te hangen, zodat de oorspronkelijke hoogte van de ruimtes wordt benadrukt en gebruikt.  M2-tandartsen gebruikt de gehele begane grond van het gebouw. Via de zij-ingang, die vanaf de Prins Berhardlaan een eigen apart, duidelijk te herkennen entreegebied heeft, zijn de andere verdiepingen bereikbaar, die verhuurd worden. In juli 2010 was al de oplevering door Dijkxhoorn Bouw uit Den Haag.

Bron: K.Havelaar en A.Wiesman Herbestemming van postkantoren en www.bureaukroner.nl