Formulematig Bouwen

In juni 1995 verschijnt in het management Journaal Post een artikel. De boodschap is dat door Briefpost 2000 de organisatie van het distributieproces gaat veranderen. De streekpostverwerking gaat geleidelijk naar de EKPn en er wordt een duidelijker scheiding gemaakt tussen post die vroeg op de vestigingen moet zijn en post die later kan komen. Ook moet er op geanticipeerd worden dat de pakjes een eigen netwerk gaan krijgen. Klaas Visser van de Processtaf Distributie gaat dit in goede banen leiden. De rayons gaan het uitvoeren.

De eerste veranderingen waren de overheveling van de verwerking van de post van de zondagavond-streekpost naar de EKPn. Een deel van de voorsortering viel weg. Maar dit was een bescheiden begin; volgens Klaas Visser moeten de grootste besparingen uit het distributiebedrijf komen. Hij onderscheidt twee belangrijke effecten. Nu al zullen voorsorteercentra worden overgeheveld naar EKPn waar straks een Sorteercentrum Brieven (ScB) komt. Maar door de automatisering zal de gehele voorsortering op de voorsorteercentra (vca) geleidelijk verdwijnen, de streekpostverwerking gaat naar de EKPn en de dagverwerking op de vca zal, ook door de automatisering steeds minder worden. Niet alle post komt meer vroeg op de vca aan. De afdelingen ontvangstverwerking op de ScB'n  gaan de post voor de postbussen, zakelijke wijken eerst verwerken en daarna pas de post voor de particulieren. Gemiddeld zal het aandeel voor particuliere adressen, te verwerken in de “tweede tranche” stijgen met 20% tot 50%.

Er is dus minder binnenwerk en de loopindeling moet herzien worden. We lezen voor het eerst de gedachte dat het loskoppelen van straten, zetten en bestellen kan bijdragen aan de flexibiliteit. Dat betekent een andere vorm van personeelsplanning. Klaas Visser maakt de interviewer ook attent op andere veranderingen, “de handmatige GOBAL-administratie vervalt, een groot deel van de RTV-bladen valt weg, rond de pakketpostverwerking gaat het nodige veranderen, en ga zo maar door.

Als het zo duidelijk is dat onder de daken van de voorsorteercentra en de bestelkantoren veel gaat veranderen, is het niet meer dan logisch dat Post zich afvraagt of Post nog wel beschikt over de geschikte gebouwen. In het Management Journaal Post van januari 2001 beantwoordt het nieuwe hoofd van de afdeling Bedrijfshuisvesting Post (BHV-P) de vraag met een eenduidig “Nee”. Zijn naam is Peter Savelberg en hij heeft de oplossing bedacht. Die heet Formulematig Bouwen.  “Alle nieuwe distributievestigingen van Brieven zullen daarmee dezelfde vorm en uitstraling krijgen. Deze nieuwe opzet  volgens één gelijke formule is efficiënt, verhoogt de herkenbaarheid en maakt een flexibele aanpassing van gebouwen aan veranderende eisen mogelijk.”

In 1995 en 1996 zijn alle vestigingen geïnventariseerd. De kwaliteit is prima, maar 12% (400.000 meter) wordt niet gebruikt. Dat kost wel geld. Daarnaast is de bouwwijze in hoge mate inflexibel. Het veranderen van organisatiestructuren en het loskoppelen van de postkantoren heeft bijgedragen tot deze leegstand. Briefpost  2000 zal tot nog veel meer leegstand leiden, immers het voorsorteerproces verdwijnt. Door meer inzet van wegvervoer en de inzet van steeds groter vrachtauto’s zijn ook laad-, los- en overslagfaciliteiten nodig. Ook het formulebeleid voor de zakelijke markt stelt nieuwe eisen.

Conclusie: Nieuwbouw, zeker voor de honderd grootste vestigingen is een beter alternatief dan verbouw (in incourant onroerend goed). Zo kan de leegstand geëlimineerd worden. Nieuwbouw moet ook plaats vinden in de buurt van bedrijvenconcentraties met parkeermogelijkheden. Een uniforme uitstraling is een groot plus.  Verschillende architectenbureaus zijn al bezig. Den Bosch, Zwolle, Delft, Barendrecht en Haarlem zijn de proeftuinen.

Architectenbureau Cepezed (www.cepezed.nl)  is de winnaar van de ontwerpcompetitie. Op de site https://archello.com/nl/project/ptt-post-distribution-centres lezen we hoe ze hun ontwerp gedateerd 1999 beschrijven (vertaald uit het Engels):

“Formule-gebaseerde reeks van achttien distributiekantoren voor de landelijke postdienst, waarbij de uitdaging vooral lag in het uitzonderlijk lage budget en de ongekend korte bouwtijd voor de hele reeks gebouwen. Het flexibele en modulaire bouwsysteem van Cepezed was de enige inzending die aan alle eisen voldeed en alle betreffende locaties, met hun diverse eisen en randvoorwaarden, in staat stelde maatwerk te leveren. De succesfactoren voor het project zijn eenvoud van ontwerp, intelligent materiaalgebruik, zorgvuldige afwerking en een gestroomlijnd bouwproces. Elk gebouw heeft een sober, compact en rechthoekig ontwerp. Er werd geen geld uitgegeven aan opvallende prullaria. De sorteerruimte is het hart van elk kantoor. Alle andere gebieden zijn hieromheen gerangschikt. De gebouwen hebben dus geen gangen, waardoor er aanzienlijk bespaard kon worden op binnenmuren. Bovendien is deze lay-out uiterst efficiënt: het houdt de looplijnen kort en doelgericht. De vloeren en funderingen zijn gemaakt van beton en bieden plaats aan zo min mogelijk kanalen en leidingen. Het dak bestaat uit grote, lichte en eenvoudig te installeren elementen met isolatie en voorgemonteerde dak- en plafondafwerking. Het gebruik van deze prefab elementen zorgde voor aanzienlijke besparingen in materiaal, gewicht, constructie, tijd en arbeid. De gevels zijn gemaakt van sandwichpanelen gemonteerd op een stalen draagconstructie. Extra aandacht werd besteed aan de meest opvallende gevels, die een glazen pui hebben die ze een zakelijke en hoogwaardige allure geeft. Op basis van een ontwerp van grafisch ontwerper Gerard Hadders is op de gevel een karakteristiek stippenpatroon geëmailleerd en is het merklogo van de gebruiker door middel van retroreflecterende folie op het glas aangebracht. Waar mogelijk werden deze decoratieve gevels aan de korte zijden van de gebouwen geïnstalleerd om de kosten te helpen verlagen.”

Bé Bosman wees ons op het eerste Cepezed gebouw, gelegen in Zuidhorn aan de Hooiweg 2. Het heeft een mooie nieuwe bestemming gekregen in de vorm van een fysiotherapiepraktijk.

Gerard vindt er twee in Leeuwarden. De eerste staat aan de Celsiusweg 26. Op de foto’s van Streetview zien we dat het nog tot en met 2018 in gebruik was. In 2020 is hier de firma Carver Europ BV gevestigd, een leverancier van mobiliteitsmiddelen.  Op hun site zien we dat ze daar de kleine driewielige autootjes mee bedoelen.

De tweede staat in Leeuwarden aan de Pallasweg 26. Op de foto’s van Streetview zien we in 2020 een bord “Te huur”. Als we Googelen zien we hier Hemrik Bedrijvenvereniging verschijnen en Crossfit Leeuwarden. Op Funda zien we dat het pand te koop is. Gelukkig ook wat meer informatie. Het bouwjaar is 1999, de perceelgrootte is 4025m². Daarvan is 350 m² kantoor, 601 m² bedrijfshal en 135 m² overige bedrijfsruimte.

Dan moeten we te rade gaan bij onze oud-collega’s die nu verantwoordelijk zijn voor de huisvesting van Post. Nikaj van Hermon herinnert zich dat er ca. 10-12 gebouwen gesticht zijn volgens het Cepezed ontwerp. Allemaal nieuwbouw bedrijfsruimtes op bedrijventerreinen. Ze vinden nog terug de adressen Keerkring 8 in Gouda en Weg en Bos 20 in Bergschenhoek.

De makelaarssites blijken weer eens heel informatief te zijn. Keerkring 8 in Gouda is gebouwd in het jaar 2000. Abram Makelaardij verkoopt de rechterhelft van het gebouw, 678 m2 op een perceel van 1045 m2 voor € 850.000. Huren mag ook voor € 60.000 per jaar. Links in het gebouw heeft de firma Plieger een vestiging. De makelaar belooft wel nieuwe gevelbeplating en een nieuwe entree.

Ook Weg en Bos 20 in Bergschenhoek vinden we terug op Streetview. In 2010 was het pand nog in gebruik, in 2017 niet meer. Op Planviewer.nl zien dat op 650 m² oppervlakte er 563 m² kantoorruimte is. Al  Googelend zien we dat hier het bedrijf Desu Systems BV is gevestigd.

Dan staat de teller op vijf. Geachte lezer: wie helpt ons op het spoor van de andere 5 à 7 Cepezed kantoren?

Een aantal kantoren heeft er wel iets van en stammen uit dezelfde periode, rond de eeuwwisseling. Zoals Industrieweg 69a in Zutphen. Nu is daar Aventus gevestigd. Deel van een ROC. Zo te zien is hier een opleiding tot rijwielhersteller gevestigd.

Ook Nijverheidstraat 18 in Haaksbergen heeft er wel iets van. Hier staat een object van 700 m² op een perceel van 2640 m. Als bouwjaar vinden we 2001. Er zit nu een groothandel in levensmiddelen.

Haarlem Minckelersweg 20 was ook een groot kantoor, met business centre, balie, postbussen. Op Streetview zien we dat het in juli 2020 nog in gebruik is. In november 2021 wijst alleen nog een brievenbus op het rijke postale verleden van dit pand.

Ook Delft Rijnweg 14a was geen Cepezed gebouw, zo stelt oud-collega Anton Verbeek. Onze Haagse collega’s merken op dat een deel van de gebouwen hier genoemd zijn gebouwd door Slavenburg, een bouwer die inmiddels failliet is.