Leerdam

Waarom Leerdam op deze lijst staat is niet duidelijk. Er is een fraai postkantoor uit 1910, gelegen aan de Meent 57. De stijl zou ik als chaletstijl willen omschrijven. Tot 1997 was dit het postkantoor van Leerdam. Nu is het een “Gasterij” geworden, een hotel-restaurant. In de oude kantoren van de ambtenaren van de posterijen, boven het restaurant, zijn sinds 2012 hotelkamers gevestigd. In de vroegere sorteerkamer kan nu gedineerd worden. De naam van het etablissement is “Het Oude Posthuys”. Mocht iemand in Leerdam nog een postkantoor uit de wederopbouwperiode vinden, dan houd ik me aanbevolen.

Nijmegen Stationspostkantoor

Bij het station van Nijmegen stond een indrukwekkend postgebouw, het hoofdpostkantoor van Nijmegen en een expeditiekantoor voor de regio. Het stationspostkantoor werd in 1964 geopend en is in 2008 na een ontruiming van krakers vroegtijdig gesloopt omdat de plannen voor nieuwbouw al op stapel stonden. Toch heeft het tot 2011 geduurd tot men met de nieuwbouw van de poptempel begon. Het nieuwe Doornroosje werd op 2 oktober 2014 geopend.

De eerste paal voor de nieuwbouw bij het Stationsplein werd op dinsdag 20 december 2011 geslagen. Op de voormalige locatie van het stationspostkantoor bouwen de combinatie van KlokBouw Nijmegen, Ed. Züblin Duisburg en AGS architecten het nieuwe onderkomen van poppodium Doornroosje en studentenwoningen van de Stichting Studentenhuisvesting Nijmegen.

Het nieuwe onderkomen krijgt een grote en kleine zaal (voor respectievelijk 1100 en 400 bezoekers) met bijbehorende voorzieningen en 350 studentenwoningen van de Stichting Studentenhuisvesting Nijmegen. Onder het complex komt een gratis fietsenstalling met 3700 plaatsen. Ook hier in Nijmegen is de geschiedenis van het pand niet interessant genoeg bevonden.

De beroemde architect Van Ravesteyn kreeg de opdracht om in het verlengde van het station boven op de tunnel een nieuw districtsbureau voor de NS en ten noorden van het stationsplein een stationspostkantoor te ontwerpen voor de PTT. Op deze wijze kon hij de open ruimte van drie kanten omsluiten en ontstond een mooi ensemble van bouwdelen aan drie aaneengesloten pleinen. Het eigenlijke stationsgebouw vormt de westelijke afsluiting van twee pleinen. Het middelste plein, tegenover de ontvangsthal, werd oorspronkelijk gebruikt voor het bestemmingsverkeer, terwijl het zuidelijke plein, dat nu functioneert als taxistandplaats, werd ingericht als busstation.

Van Ravesteyn trok de westelijke pleinwand aan de zuidkant door met een coulissenwand, typisch voor zijn door de Italiaanse renaissance beïnvloede stijl. doorgangen. Bij binnenkomst ziet men een bronzen wandreliëf van de Nijmeegse kunstenaar Charles Hammes (1915-1991) waarin een zich oprichtende mansfiguur de wederopbouw van de stad en het station symboliseert. Het station maakte meer indruk dan het Postgebouw, want dat bleef wel behouden.

(Bron: regionale media en https://www.architectuur.nl/nieuws/nieuwbouw-stationsplein-nijmegen-gestart)

 

Rijswijk Postkantoor Steenvoorde aan de Van Houtenlaan/ Prinses Irenelaan

Rijswijk is een zelfstandige gemeente, maar in feite een voorstad van ’s Gravenhage. Door de groei van nieuwe wijken, In de Bogaard en de Plaspoelpolder, kwam er in 1963 een nieuw (hoofd)postkantoor aan de Prinses Irenelaan met acht loketten en tafeltjes om formulieren in te vullen en postpakketten verzendklaar te maken. Het officiële adres is Prinses Irenelaan 208. Het ontwerp is van architectenbureau J.A.Lucas en H.E.Niemeijer. De bouw werd aangevangen in 1962. Rijswijk en het postverkeer groeiden door. in 1989 kwam er een voorsorteercentrum in de Plaspoelpolder. Maar  na (augustus) 2010 viel het doek voor het postkantoor aan de Prinses Irenelaan. Als we nu het gebouw opzoeken op internet zien we een onooglijk pand achter een benzinepomp en naast een kantoorkolos. In een voorontwerp voor een bestemmingsplan van de gemeente Rijswijk uit 2017 “Herontwikkeling HBG-gebied” lezen we dat in dit gebied heel veel gebouwen “plat” gaan. Er komen zes woontorens, “een icoon – een landmark voor Rijswijk”. Ik vermoed dat dit plan in de vooruitgang der volkeren wel door zal gaan. De grote stad heeft een grote behoefte aan woningen. Maar toch, als ik lees wat de positieve kwalificaties waren van dit pand, vraag je je af waarom dit pand niet getransformeerd kon worden in wat nieuws. Ik noem de kwalificaties op:

• Als representatief voorbeeld van een postkantoor uit de wederopbouwperiode dat volledig uit prefab-elementen is opgetrokken. • Vanwege de aanwezigheid van de spaarbank in het gebouw, die als volledig afzonderlijke ruimte in de plattegrond is opgenomen. • Als representatief voorbeeld van een naoorlogs postkantoor dat werd gesitueerd in een winkelcentrum. • Vanwege de representativiteitswaarde van het gebouw als voorbeeld van een modernistisch postkantoor uit de jaren zestig van de twintigste eeuw. • Vanwege de gaafheid van het oorspronkelijke ontwerp van het gebouw.

Tilburg Stationspostkantoor aan de Spoorlaan 21

Een indrukwekkend gebouw aan de Spoorlaan, uiteraard dicht bij het station. Het stamt uit hetzelfde jaar als het stationspostkantoor in Eindhoven, 1961. Aan dit gebouw heb ik levendige een persoonlijke herinnering. In 1981 werd ik aangenomen op arbeidsovereenkomst bij het Staatsbedrijf der PTT. Onder één voorwaarde: ik moest nog wel een medisch keuring ondergaan. Dat kon gelukkig gebeuren in mijn woonplaats Tilburg. Gelukkig ging het goed en met mijn hoofd in de wolken stak ik de drukke Spoorlaan over. En werd daar -bijna- overreden door een grote PTT Post truck. Kon nog net een stap terug doen. Een mooie carrière bijna in de kiem gesmoord. Ik raapte mezelf met blauwe plek en scheur in de broek op van de zebra. Mijn achting voor de Post was iets gedaald.

Wat zou er met dit pand gebeurd zijn? Zoekend op internet kom ik in het Brabants Dagblad van 19 april 2019 een pakkende kop tegen:

Wens: kleed oude postkantoor Tilburg uit

Met als onderkop:

Kan het voormalige postkantoor aan de Spoorlaan in Tilburg in oude luister worden hersteld? Wethouder Mario Jacobs gaat die wens in elk geval bespreken met de eigenaar. 

Het blijkt dat Post het gebouw al eind jaren tachtig van een spiegelgevel heeft voorzien. Aanleiding was de oorspronkelijke keuze van Kraaijvanger voor geglazuurde stenen op de gevel: die vroren kapot hetgeen een lelijk beeld opleverde.  Een deel van Tilburg betreurt die spiegelgevel.  GroenLinks-raadslid Ron Cremers stelde zelfs vragen aan de wethouder. “Er gebeuren mooie dingen in en op het gebouw, een horecaondernemer plant zelfs een rooftopbar, maar ook doolhof Doloris en de opleiding van Helicon die zich er gevestigd heeft. Er is een sluimerende wens om ook het gebouw mooier te maken. Bent u bereid daarover met de eigenaar in gesprek te gaan?”

De wethouder (ook niet gek), vindt het een interessante gedachte, maar verwijst naar de eigenaar en heeft er niet echt spontaan geld voor over. Die eigenaar is momenteel het Vughtse bedrijf Jim Groenewoud Vastgoed. Daar was dinsdagochtend slechts een afgemeten reactie op te tekenen. ,,Wij zijn hier niet van gediend, we zijn nergens van op de hoogte, ik ga nergens een uitspraak over doen”, aldus een woordvoerder.  Ik verwacht dus niet dat het er van zal komen.

Het toenmalige postkantoor van Tilburg werd in 1961 voltooid (en op 7 maart 1963 geopend, lees ik op www.Tilburg.com) naar een ontwerp van de Rotterdamse architect Kraaijvanger, die later dat decennium ook het stadskantoor van Tilburg tekende. Kraaijvanger is wel een echte wederopbouwarchitect. Zijn bureau gaf voor een groot deel vorm aan de wederopbouw van Rotterdam na de oorlog.  Het gebouw aan de Spoorlaan deed ruim dertig jaar dienst als postkantoor. In 1996 verkocht KPN het gebouw uiteindelijk aan belegger Crayenstein uit Vught. 

Op Funda wordt het gebouw nu beschreven bij een advertentie als “Representatieve kantoorunit in het voormalige Rijksgebouw, destijds gebouwd als postkantoor met expeditieknooppunt aan het spoor. Het gebouw is, nadat het gebruik als postkantoor werd beëindigd, gerenoveerd tot een modern kantoorverzamelgebouw.” De ligging aan de Spoorlaan wordt geprezen, het gebied “Spoorzone” heeft de laatste jaren een complete metamorfose ondergaan. In 2013 waren in de multitennantgebouw o.a.: gemeente Tilburg, PZN, Brabantse Kunst Stichting BKKC, en Start People gevestigd. In 2018 vestigde zich Helicon MBO Tilburg in het gebouw.

Mijn conclusie: het pand lééft, de Tilburgers hebben het wel in hun hart gesloten, maar een monument zal het nooit worden.

Venray Postkantoor aan de Paterstraat 1-3

Een lezer vanuit Venray stuurde een bericht dat het lelijke postkantoor in hun dorp eindelijk gesloopt ging worden. Hoe zit dat? Het postkantoor werd in 1950 gebouwd nadat het vorige monumentale pand met een karakteristiek torentje tijdens de bevrijding van Venray in oktober 1944 zwaar beschadigd raakte. Ook het nieuwe postkantoor kreeg met een knipoog naar het verleden een torentje. Het postkantoor werd op 28 februari 1951 geopend en in september 2010 weer gesloten. De gemeente gaf, met de kennis van nu wat onnadenkend, meteen een sloopvergunning af voor het postkantoor en de er naast gelegen directeurswoning. Na 2010 werd het pand lange tijd gebruikt als restaurant. De directeurswoning als fotostudio. De partij Venray Lokaal probeerde toen al tevergeefs het pand op de monumentenlijst te plaatsen. De eigenaar, een zekere Karel Jansen heeft en plan ontwikkeld om op het terrein, na de sloop, appartementen te bouwen. In een bericht op de website (uit 2020) “Hallo Venray” lezen we dat de partij Venray Lokaal dit wil voorkomen. Ze wijzen er op dat de laatste tijd al meer waardevolle gebouwen zijn verdwenen. Ze vinden het gerenommeerde Cuypersgenootschap aan hun zijde. Dat stelt dat een second opinion over de staat van het gebouw gewenst is, die is helemaal niet zo slecht, het naoorlogse gebouw in de stijl van de Delftse school moet behouden blijven. Kan de projectontwikkelaar niet elders een stuk grond krijgen?

De vragen in de raad leiden tot correspondentie tussen gemeente en raad. B&W wassen hun handen in onschuld, maar bevestigen dat dat de eigenaar van zijn plannen af wilt zien als hij een forse prijs voor het pand krijgt of een langjarige huurcontract kan afsluiten. En na melding mag hij binnen twee dagen beginnen met de sloop. In april 2021 zien we dat op de site https://www.burgersvanvenray.nl/ men mag reageren op een stelling over de sloop. De reacties zijn erg verdeeld.

Wat een conclusie kan zien is dat het voor het behoud van een pand als dit het wel erg belangrijk is dat de lokale gemeenschap en de overheid achter een plan tot behoud staan. In Tiel en Oosterbeek kon het wel, in Rijswijk en Venray overduidelijk niet.

Zwijndrecht Postgebouw op de hoek van Koninginneweg en Burg. Jansenstraat

Het is lastig om op internet iets te vinden over dit postkantoor. Op Streetview vinden we een foto van het gebouw uit 2017. Het oogt gesloten, wel stoer. Achter het gebouw zien we een Telecom mast. Niet te zien is wie zich nu in dit gebouw gevestigd heeft. De ligging is gunstig, dicht bij station, een winkelcentrum en uitvalswegen. Volgens een ander “hit” stamt het gebouw uit 1961. Op Zwijndrecht.net lezen we een bericht van 2 januari 2020. Direct naast het voormalige postkantoor op nummer 5 ligt een gigantische bouwput op de plek waar ooit de Koningskerk stond. Ook uit de periode van de wederopbouw, maar nu gesloopt. De reactie heeft uitgezocht dat hier de woningbouwvereniging Woonkracht10 een appartementengebouw gaat bouwen. De Koningshof vult na de bouw van “de Schakel “, de voormalige huishoudschool, een gat op aan de Koninginneweg. Velen vragen zich nu nog af wat er met het leegstaande postkantoor gaat gebeuren wat tussen deze twee complexen in ligt. In 2020 moet “De Koningshof” opgeleverd worden.