Langs de rand van de Veluwe

Nijkerk

Nijkerk kent vanouds een hoofdpostkantoor. Op een oude ansichtkaart vinden we hiervan een afbeelding terug. Het adres was (hoogst waarschijnlijk) Plein 9.  Vandaag rijd ik naar Kleterstraat 21. Ik was me er niet van bewust dat Nijkerk een stad is van een redelijke omvang. Om bij het voormalige postkantoor aan de Kleterstraat 21 te komen moet ik zelfs parkeren in een ondergrondse parkeergarage. Dat had ik niet verwacht. Maar dan is het niet ver lopen naar een fraai Grand Café “De Postkamer”. Dit gebouw staat op de plek van het voormalige Huize Voërst, een kapitale villa in het bezit van een rijke familie. In 1937 werd dit pand afgebroken en werd hier een nieuw postkantoor gebouwd. De officiële opening was in de Tweede Wereldoorlog, in 1942 (bron: Mijn Gelderland).

Toen de postkantoren sloten, werd het gebouw gekocht door de Woningstichting  Nijkerk. Dat was in 2007. De stichting koopt het om te verhuren aan de Stichting Careander. Die creëert “De Postkamer”, een Grand Café met atelier, bakkerij en een winkel met zelf gemaakte producten. De zaak wordt gerund door medewerkers met een verstandelijke beperking. Doel is de cliënt-medewerkers zo een nuttige plek in de samenleving te geven (bron: www.nijkerkerveen.org). Buraeau Bos renoveerde het exterieur maar bracht het interieur allereerst terug tot casco. Op 22 oktober 2019 koopt Careander het pand van de woningstichting. (bron: www.bureaubos.nl). De postale traditie wordt in het pand in ere gehouden. Het personeel is dolblij als de weduwe van Toon de Waerdt, een bekende voormalig postbode, zijn oude uniformen naar De Postkamer brengt.  De kleindochters mogen ze overhandigen (bron: www.nijkerk.nieuws.nl).  Het spijt mij dat ik niet even een blik naar binnen heb geworpen.

Putten

Putten was ook ooit een hoofdkantoor, maar sla ik over. Niets meer te zien. Op de site www.deputtenaer.nl lees ik het bericht (23 december 2020) dat met het appartementencomplex Postkamer (Dorpsstraat 43 en Achterstraat 30) het centrum van Putten er eigentijdse nieuwbouw met luxe uitstraling bij krijgt. De 16 appartementen en het winkelpand worden ontwikkeld in opdracht van Gijs van den Bor. Vrijdag 11 december is het hoogste punt bereikt. Het 35 jaar oude postkantoor stond al jaren te koop. ,,Het was een lelijk roze gebouw in de winkelstraat en veel mensen wilden het graag weg hebben. PostNL had het pand in de verkoop staan. Toen ben ik er in gedoken, samen met Makelaar De Jager, en heb ik bij de gemeente Putten geïnformeerd hoe zij er tegenover stonden. Ook zij waren blij als er wat mee zou gebeuren; nog liever vandaag dan morgen’’, vertelt Gijs van den Bor. December 2017 was de koop een feit. Nu, zo vermeldt het bericht, is het hoogste punt bereikt.

Op Facebook vind ik nog wat foto’s van het voormalige kantoor.

Ermelo

Ik rijd van Nijkerk binnendoor over een mooie route naar Ermelo. Fraaie Veluwse huizen. Midden in het dorp is een parkeerplaats en vandaar is het geen 100 meter lopen naar Stationsstraat 78. Hier ligt Grand-Café Restaurant “Het Oude Postkantoor”. Het weer is te druilerig om op het terras plaats te nemen. Opvallend is (weer) de gevelsteen met het Rijkswapen boven de ingang.  Het is fraai, maar eenvoudig gebouw. Op hun website noemen de eigenaren zich “Het leukste café van Ermelo” De eigenaren kregen op 1 november 2020 -in de coronatijd-  de sleutel van “een van de mooiste panden van Ermelo”. Passie voor post is er voldoende, op hun website vragen ze postale memorabilia. In plaats van tosti’s kun je er posti’s bestellen. Een alternatief is de carapaccio “Het Postkantoor”.

Op de site van de plaatselijke voetbalclub stond een mooi artikel over de geschiedenis van het pand (www.dvs33.nl).  Ik maak er graag gebruik van. Dit postkantoor sloot in maart 2009 haar deuren, twee servicepunten in supermarkten namen de taken over.

Bijzonder is dat dit kantoor er één is uit een serie van drie. In maart 1920 wordt door de Rijksbouwmeester de opdracht gegeven tot de bouw van identieke postkantoren in Ermelo, Ruurlo en Denekamp. De bouw vond plaats in 1922. Op 24 februari 1923 werd het nieuwe postkantoor door het Rijk in beheer genomen. Na de aanbesteding werd uiteindelijk de bouw van het postkantoor gegund aan het aannemersbedrijf Gebrs. W. en L. Lenstra uit Wolvega. Zij bouwden echter maar twee postkantoren namelijk die in Ermelo en Ruurlo. Waarom deze aannemer niet het postkantoor in Denekamp aangenomen had, is niet bekend. De aanneemprijs voor beide kantoren bedroeg fl. 91.800. Het glas- en verfwerk ging toentertijd naar J.R. Wissink voor een bedrag van fl. 6.196. Opmerkelijk was dat deze schilder de werkzaamheden wel voor alle drie de postkantoren kreeg toegewezen. Het kantoor in Denekamp werd gesloopt en in Ruurlo werd het verbouwd tot een appartementencomplex.

In het artikel wordt een oude tekst uit een advertentie geciteerd. Ik wil het de lezer niet onthouden, de tekst geeft een mooi sfeerbeeld. “Het Ermelose kantoor is voor het publiek geopend gedurende den geheelen dag geopend: van 8 uur des morgens tot 6 uur des avonds; Postzegels zijn gedurende denzelfden tijd! te verkrijgen; Het afgeven en uitbetalen van Postwissels, geschiedt des voormiddags van 10 tot 1 uur, des Zondags uitgezonderd; De bestelling der voor Ermelo bestemde brieven geschiedt zodra mogelijk na de aankomst van elke post, des Zondag uitgezonderd; De brieven met den laatsten spoortrein van Amsterdam aankomende, worden alléén dan nog denzelfden avond besteld, wanneer dat verlangen op de adressen duidelijk is uitgedrukt, des Zondags uitgezonderd!”

De Ermelose bevolking was in het begin niet zo positief over de opening van het nieuwe Postkantoor. Men bleef in de beginjaren nogal kritisch. “Dubbel werk” kopte een krant op 18 april 1924

“Bij den bouw van het postkantoor Ermelo-Veldwijk werd de enkele telefoonleiding van Ermelo naar Harderwijk langs den Rijksstraatweg afgebroken en de palen werden opgeruimd Dezer dagen is men begonnen weder een geheel nieuwe leiding te leggen langs den Rijksstraatweg. Er worden nieuwe palen geplaatst en een dubbele draad aangelegd tusschen Harderwijk en Ermelo. Eén en ander lijkt ons geen bezuiniging”.

Het postkantoor was engszins op de groei gebouwd (in het begin was er uiteraard ook nog plek nodig voor de telegraaf- en telefoondienst). De groei van het aantal bestellers zegt iets over de groei van Ermelo en de groei van het postverkeer. “Na de opening van het Ermelose Postkantoor in 1923 begon men met vijf bestellers. In het jaar 1945 was er sprake van tien bestellers en in het jaar 1963 waren dat er eenentwintig. Midden jaren zeventig waren er al tweeëndertig bestellers aan de slag.”