Post in Twente deel 3

In Borne komen we een Rijkmonument tegen. In 1884 gaf de gemeente Borne opdracht tot de bouw van een postkantoor in neo-Renaissance stijl aan de Grotestraat 144.  Architect J.H. Scholten Azn. uit Almelo maakte het ontwerp. Bij Koninklijk Besluit van 13 juni 1884 werd bepaald dat dit een hoofdpostkantoor zou worden ¹⁴⁾ .Op 1 oktober van dat jaar trad een directeur aan (afkomstig uit Ootmarsum) en was de officiële start.

De oorspronkelijke ingang is aan het begin van deze eeuw verplaatst naar de aan de noordwestzijde van het pand toegevoegde aanbouw. De Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed beschrijft het gebouw als volgt:

Rechthoekig pand, opgetrokken over twee bouwlagen in rode machinale baksteen met witgepleisterde sierbanden, een waterlijst tussen beide verdiepingen en een brede kroonlijst als gevelbeëindiging. Het afgeknotte schilddak is met grijze Hollandse pannen gedekt en heeft aan de voorzijde een dubbele dakkapel met vleugelstukken. De zesruits vensters hebben hanekammen met gepleisterde sierstenen en versierde sluitstenen. De voorgevel (ZW) heeft vijf vensters op de begane grond en op de verdieping. Noordwestelijk van het pand een één bouwlaag tellende aanbouw onder een plat dak. Hierin bevindt zich de entree die bestaat uit een dubbele rechtgesloten deur en bovenlicht met een diagonale roedeverdeling en een venster. De zijgevel van deze uitbouw heeft een tweede entree en drie vensters. De zijgevel (ZO) heeft een deur, drie vensters op de parterre en twee op de verdieping. In de achtergevel een deur en een roosvenster op de verdieping.

De waardering wordt als volgt beschreven:

Voormalig postkantoor van cultuur-, architectuurhistorisch en stedenbouwkundig belang:

- als voorbeeld van een typisch eind 19e-eeuws postkantoor in de kenmerkende Neo-Renaissance bouwstijl

- vanwege het gave exterieur

- vanwege de beeldbepalende ligging

- vanwege de zeldzaamheid in Twente

Op 22 december 2021 interviewt Tubantia makelaar Euverman. Hij nam hier zijn intrek in 1987. „Maar in de jaren daarvoor was het al geen postkantoor meer. Het postkantoor verdween hier in 1981. In de jaren daarna was het een dependance van het gemeentehuis. Burgerzaken zat hier. Ik ben er nog best vaak geweest.” ¹⁵⁾

Delden kent maar liefst twee historische voormalige postkantoren. Het oudste uit 1870 (of 1876) werd gebouwd in opdracht van de gemeente aan de Zuidwal 26-28. De bouwstijl heet Waterstaatsclassicisme. Nu is hier een tandartspraktijk gevestigd. In 1910 werd begonnen aan de bouw van een vervangend kantoor, gevestigd aan Zuiderhagen 10.Dit werd in 1911 opgeleverd. Het was een post- en telegraafkantoor. Op oude ansichtkaarten zien we nog het torentje voor het telegraafverkeer. Het werd gebouwd door aannemer A. Groothengel uit Borne. De stijl is neorenaissance. Dit kantoor kreeg pas begin 21^e eeuw een andere functie. Nu zetelt er een accountantskantoor.¹⁶⁾

Eind jaren 60 van de 19^e eeuw groeide Hengelo sterk. Stork vestigde zich hier en de spoorlijn naar Salzgitter werd geopend. Vanzelfsprekend was er dringend behoefte aan een echt postkantoor. Het eerst postkantoor van Hengelo werd gevestigd in het gemeentehuis aan de Markt in 1870.  In 1873 werd aan de Enschedesestraat ter hoogte van nummer 48 een verenigd post- en telegraafkantoor geopend. Toen dit gebouw niet meer voldeed werd onder verantwoordelijkheid van Rijksarchitect C.H. Peters aan de B.P.Hofstedestraat een kantoor gebouwd in de voor hem typerende postkantorengotiek (1914).  De kosten van de nieuwbouw waren f 46.000¹⁸⁾. In 1966 werd het gebouw gesloopt en vertrok de PTT naar de Prinses Beatrixlaan 70.

In Enschede was er vanaf 1838 een ‘postkantoor’ in Hotel ‘De Klomp’¹⁹⁾, in 1886  verhuist dit naar  de Zuiderhagen²⁰⁾. In 1901 werd opdracht gegeven aan de directeur van het postkantoor tot aankoop van een terrein van de heer Serphos voor f 42.115, de akte werd getekend op 2 december 1901. In 1902 werd begonnen met de bouw. In 1904 opende het nieuwe kantoor aan de Haaksbergerstraat. Hoek Zuiderhagen, naast het voormalige Hotel de Graaff (vroeger het Zwolse Posthuys). Enschede was sterk gegroeid en had een groter en representatief post- en telegraafkantoor hard nodig. Dit kantoor was een ontwerp van Rijkbouwmeester Peters. In de jaren 60 werd het gesloopt. Wat met de kennis van nu te betreuren valt, want foto’s laten zien dat het een mooi pand was in de voor Peters zo kenmerkende stijl. Maar het was de tijdgeest, niet alleen de Gemeente Enschede wilde iets moderners, maar ook de PTT had een beetje genoeg van de ouderwetse bouwstijlen. “Wij ondervinden te zeer dat onze postkantoren hun eigen leven niet kunnen ontvangen van smalle hoge ramen, die niet deugen voor de lichtinval in de lokalen waar gewerkt wordt naar de moderne eis,….., noch van nissen waarin de loketten en de daarachter werkende ambtenaren wijken in duisternis en avondlicht-bij-dag. Daarvoor bieden de charme van torentjes en een “monumentale” allure geen vergoeding meer.”²¹⁾ Aan de Boulevard 1945 werd in 1964 begonnen met de bouw van een eigentijds kantoor.