Amsterdam – voorsorteer- en bestelkantoren na 1990

Al eerder brachten we een bezoek aan Amsterdam. Toen vooral om een aantal karakteristieke monumenten te bezoeken. Het postkantoor in Het Schip, het winkelcentrum Magna Plaza. Ook wierpen we vanuit de bibliotheek een blik op de Oosterdokskade. Op deze pagina gaan we wat minder ver terug in de tijd. In het begin van de jaren 90 werkte Guus enige tijd in Amsterdam. Een dynamische tijd waarin veel gebeurde. Welke gebouwen waren er toen in gebruik als voorsorteer- en bestelkantoor? Hoe liep het af met die gebouwen? Na dit overzicht nemen we een grote stap naar het jaar 2006. Er zijn nieuwe gebouwen in gebruik genomen.

 

In de postdistricten, een bestuursvorm die in de jaren vijftig geïntroduceerd werd, stond aan het hoofd een districtsdirecteur. Onder zich had hij een groot aantal postdirecteuren, gevestigd in de grotere plaatsen in zijn district. Zijn eigen plaats van vestiging was veelal de grootste plaats in zijn district, de plek waar in de jaren zeventig een expeditieknooppunt werd gevestigd.

Links: Het Expeditieknooppunt Amsterdam, gelegen aan de Oosterdokskade 5. Hier was de districtsdirectie en later de directie van de Regio Noord-West gevestigd.

Op de begane grond was de afdeling Bestelling briefpost gevestigd, van waaruit de post voor de bewoners van de binnenstad van Amsterdam besteld werd. Kantoor COKA, Centrum Oosterdokskade.

In die stad was de structuur anders. De directeur had onder zich een Hoofd Bestelling Briefpost die hiërarchisch verantwoordelijk was voor de bestelkantoren in de stad en functioneel voor de bestelprocessen in het hele district. Het Hoofd Loketdiensten was op identieke wijze  verantwoordelijk voor de lokettenkantoren. Na het opheffen van de postdistricten werden de hoofdkantoren (voor een deel geclusterd) RVEn genoemd. In Amsterdam koos men eind jaren tachtig na de opheffing van de postdistricten voor een ander model. In het besef dat vele lokale bestelkantoren en lokettenkantoren groter waren dan de RVEn in de regio, besloot men binnen de stad Amsterdam een RVE structuur te realiseren. Na 1 oktober 1992 splitsen de loketdiensten zich af, die organiseerden zich in een afzonderlijke Business Unit. De RVE-directeuren in Amsterdam bleven dus alleen verantwoordelijk voor de Postverkeer-functies. Dat bleef zo tot het jaar 1994 toen de Regiostructuur werd opgeheven en alle PV-distributie verantwoordelijkheden gingen vallen onder een Rayonmanager.

De bestuurlijke en bestelstructuur van Amsterdam. Bron: RegioInfo september 1993

Welke RVEn bestonden er in Amsterdam  waar waren hun gebouwen gelegen? De volgende tabel maakt dat duidelijk.

De Post was een grote werkgever in Amsterdam. Alleen al voor de voorsorteer- en bestelactiviteiten werden bijna 1500 ftes ingezet. Nog los van leiding en administratief personeel. En dan hebben we het nog niet over de chauffeurs en de mensen op het Expeditieknooppunt! In een gemiddelde week bestelden ze 4.500.000 brieven (plus heel veel pakjes en folders) - zie tabel 2.

Op Streetview, in het Stadsarchief en via andere bronnen hebben we zo veel mogelijk foto’s van de gebouwen die toen in gebruik waren proberen te achterhalen.

Het EKP aan de Oosterdokskade 5, gebouwd tussen 1965 en 1968. Afgebroken in 2010. Bron: Stadsarchief

 

Klimopweg 5 in Amsterdam Noord opende in 1993. De foto komt uit het Stadsarchief (010122) en is gemaakt door Martin Alberts op 1 februari 2005. In het Vastgoedjournaal van 29 april 2015 lezen we dat hier, op 4500m2 braakliggende grond men 422 jongeren- en studentenwoningen wil bouwen. 

Het VC Oost stond aan de Nobelweg 2, bouwjaar 1988. Op Google Streetview zien we dat er in 2014 nog een brievenbus voor het gebouw staat. Op de opname van Streetview van september 2016 zien we dat het een supermarkt van de firma Vomar geworden is.

Boven zien we het bestel- en lokettenkantoor aan het Bos en Lommerplein 1 tijdens de actie "Open het Dorp" in 1962. In rijen bracht men geld in een lucifersdoosje naar het postkantoor. Onder een foto van hetzelfde kantoor uit 1941, op de hoek van de Tijl Uilenspiegelstraat. Ook deze foto is uit het Stadsarchief.

Amsterdam, Tolstraat 75 in Zuid. De foto op Streetview is van 2022. Op Streetview 2009 tot en met 2020 zag men nog steeds het bordje "postbussen" achter het raam.

Een charmant kantoor aan Giessenburg 1. De foto van Streetview is van juni 2008. Het kantoor is nog "in functie". In 2009 zien we een groot bord met veel TNT oranje: "Ontwikkelt u deze lokatie?" In maart 2019 zien we de sloop. In 2021 zien we een modern appartementencomplex.

Het VC Nieuw-West aan de Reinier Engelmanstraat 1. De foto vonden we op Flickr, gemaakt door Boudewijn Deurvorst op 25 juni 2012. Nu staat hier het woningcomplex De Citadel.

RegioInfo doet in zijn uitgave van augustus 1993 verslag van de opening van de Klimopweg.

 

 

 

Het VC Oud-West stond aan de Van Hallstraat 615-617. Op bovenstaande foto uit het Stadsarchief (10122) gemaakt door Ino Roël in juli 1990 zien we de achterkant van het gebouw.

Zoeken we dit pand op Streetview, dan ontdekken we dat hier nu een bibliotheek gevestigd is in een nieuwbouwcomplex (zie foto onder).

 

Tweemaal een foto van VC Zuid Frederik Roeskestraat 115-117 (niet 123 zoals op bovenstaande tabel). Boven in 2008, onder in 2011 - nog volop in bedrijf. Op Streetview 2015 zien we nog wel het nieuwe PostNL logo uit 2012, zonder de vlaggen. Dus ergens tussen deze jaren is het pand gesloten. In 2017 zien we dat het verbouwd wordt. Nu biedt Edge Workspaces hier werkplekken aan.

Links: een bericht in RegioInfo van mei 1993. 

Directeur Wennekes is enthousiast over zijn nieuwe huisvesting aan de Frederik Roeskestraat.

 

 

 

Courbetstraat 32, ook in Zuid. Op de begane grond van dit appartementencomplex uit 1932 was een kantoor gevestigd.

Links, net niet op de foto, staat nog een brievenbus.

 

 

Het VC Zuid-Oost lag aan de Hoogoorddreef 2. het bouwjaar was 1984. Als we nu op Streetview zoeken, vinden we hier niets meer van terug.

Het is voor ondoenlijk om zonder heel diepgaand archievenonderzoek te achterhalen wat de geschiedenis is van elk gebouw. Wat wel helpt is een kaart uit het jaar 2006, gemaakt voor de Business Productie. Al weer was het bestuurlijk en logistiek model veranderd. Post was nu georganiseerd in een zestal area’s met in elke area een Sorteercentrum Brieven. Op de kaart vinden we een detailkaart met de vestigingen in de stad Amsterdam, op deze vestigingen werd de briefpost zo veel mogelijk automatisch gesorteerd aangeleverd. Na 2006 werd steeds meer gebruik gemaakt van huisnummersorteermachines en na 2012 verloren de gebouwen langzamerhand hun functie. De postbezorgers startten hun wijk voortaan vanuit een simpel depot. Bijvoorbeeld een garagebox. Deze geschiedenis wordt elders op deze website beschreven.

De kaart van Amsterdam (detail van de kaart van Nederland van de Bu Productie uit 2006. Klimopweg, Reinier Engelmanstraat, Nobelweg en Frederik Roeskestraat zijn nog volop in gebruik. Wel zijn de postcodegebieden die bediend worden veranderd. Nieuw zijn J.Rebelstraat, Kabelweg, Veemarkt en I. Gogelweg. 

Het Sorteercentrum Brieven  (ScB) ligt aan de Australiëweg 100.

 

Boven: Isaac Gogelweg 202 op Streetview in augustus 2009. In mei 2014 zien we nog een bordje en een enkel postautootje. IN 2016 lezen we een groot bord: M3 Self Storage. Onder een andere naam is particuliere opslag nog steeds de bestemming va dit pand.

Boven: Tweemaal Jan Rebelstraat 20/ Links "in bedrijf" in 2008. Rechts omgebouwd tot een bedrijfsverzamelgebouw in 2021. Of zijn het ook woningen? Opvallend is het grote aantal brievenbussen dat we zien.

Op Streetview zien we dat in oktober 2009 Kabelweg 44 nog volop in gebruik is bij (toen) TNT Post. In juli 2015 zien we nog wel een brievenbus en een naambordje, maar verder een lege parkeerplaats. Op 4 oktober 2018 lezen we op www.propertynl.com dat BLVG en Center Estate het voormalige PostNL distributiecentrum kopen. Een ongedateerd bericht op BLVG.nl meldt dat op een kavel van 9000m2 vanaf 2028 hier 450 woningen komen. BLVG exploiteert, er is sprake van herbestemming naar onderwijs. Propertynl schrijft op 13 feb 2020 het Eurocollege 1675 m2 in dit bedrijfsverzamelgebouw gaat huren. Op 31 mei 2022 blijkt dat URBZ Capaital het logistieke complex koop. Voorwaar, een woelig lot voor dit postgebouw. 

Links: een foto van Kabelweg 44 op de site van BLVG, op het naambord bij de ingang zien we dat er nog wel "iets"van PostNL gevestigd is.

 

Onder: Tweemaal Veemarkt op Streetview in het jaar 2010. Een langgerekt pand met een groot aantal huisnummers tussen de 100 en 200. Het is gebouwd in 1993. In 2015 zien we dat de luiken van dit bedrijfsverzamelgebouw gesloten zijn.


Een toegift! Al in 1938 was de stad opgedeeld in besteldistricten. De stad was een stuk kleiner dan heden ten dage. Bijgaande kaart werd gevonden op Marktplaats en door Gerard gekocht. Bron: Stadarchief Amsterdam Uitgave hoofdirectie PTT