Postkantoren in Den Haag

In Den Haag hebben we al heel wat gebouwen van de PTT en meer in het bijzonder van Post bezocht. Zie https://een-postgeschiedenis.jouwweb.nl/op-pad-in-nederland/de-ptt-in-den-haag. Maar er zijn er veel meer. Heel wat bijkantoren en bestelkantoren hebben een omvang die niet onder doet voor een hoofdpostkantoor in een kleinere stad. We spreken af met gewaardeerde oud-collega Hennie Wesseling in Museum Sophiahof, in de buurt van Plein 1813. Heel interessant museum, gezellige reünie en de Indische maaltijd is heerlijk.  Gerard heeft ter voorbereiding een lange lijst van interessante gebouwen gemaakt. We gaan kijken hoe ver we komen vandaag.

Boven: een foto gevonden op Streetview van Stevinstraat 185, het postkantoor nog in bedrijf. Onder: Nog steeds zeer herkenbaar in 2022, maar in de loop der jaren heeft een van de eigenaren boven een raampje bijgeplaatst.

Allereerst leggen we aan bij het voormalige postkantoor Stevinstraat 185 in het Belgisch Park in Scheveningen. Op dit adres is volgens Google een advocatenkantoor gevestigd. Je verwacht dan koperen naamborden aan de gevel, maar die missen we.

In de Scheveningen-Bad Gazet, jaargang 33 nr. 1 van februari 2009 lezen we een interessant artikel over dit postkantoor. Ik citeer: “U kunt het zich vast nog wel herinneren: het oude postkantoor aan de Stevinstraat 185. Via een buitentrap kwam je in een hal met postbussen aan de rechterkant. Ging je links de deur door, dan stond je vrijwel direct in de rij. Een zestal loketten naast elkaar, met achterin een kantoorruimte en een enorme kluis. Links achterin een telefooncel. Altijd druk, altijd wachttijden…. In 1934 werd het gebouwd, en op 1 februari 1935 werd het in gebruik genomen als bijpostkantoor. Toen het postkantoor zijn deuren sloot en de postactiviteiten bij Bruna werden ondergebracht, heeft het pand jaren onduidelijke vastgoedbedrijven geherbergd.” Het gebouw is geen monument. De bouwstijl is een beetje Berlage-achtig.

Het gebouw blijkt in 2009 in handen van horeca werving- en selectie- en uitzendbureau ‘Basics’. Dat heeft het oude postkantoor weer tot leven gebracht. Het pand valt onder beschermd stadsgezicht, dus er mochten geen enkele verandering aan gebracht worden aan gevel of ramen. De oude kluis met de 10-tallen centimeters dikke deur staat er nog en doet nu dienst als berghok. Een trap omhoog leidt naar de vroegere dienstwoning.

Stop 2 is in de Badhuisstraat in Scheveningen. Hoewel, “stop”. Waar dan? In deze buurt is alles vol. Als Gerard een plekje heeft veroverd is het zoeken naar ruimte op de weg om het gebouw op de nummers 175-177 een beetje fatsoenlijk te fotograferen. Staat de zon er ook nog pal achter. Op 24 juni 1900 is dit relatief hoge gebouw in gebruik genomen. Rijksbouwmeester Knuttel was verantwoordelijk voor het ontwerp. Zijn stijl was in die jaren (tot 1910 ongeveer) te typeren als neorenaissance, hier met een tamelijk regelmatige, academisch getinte plattegrond en gevelindeling. Deze kennis putten we uit het boek “Rijksbouwmeesters” Het verving een postkantoor aan de Keizerstraat 294 dat veel te klein was geworden. Mooi detail is de gevelsteen met opschrijft RIJKS POST- en TELEGRAAFKANTOOR. Het pand heet nu: Het Kalhuis. Al googelend vind ik dat het nu een wijk- en dienstencentrum is.

Aan de Badhuisstraat was nog een post- en bestelkantoor gevestigd, maar daar is niets meer van terug te vinden. Op de website www.docplayer.nl vind ik een verkoopbrochure uit 2009 van  TNT Real Estate. Het kantoor op nummer 225 is in 1972 gebouwd en heeft een oppervlakte van 1752 m2, het telt 3 bouwlagen. Op de eerste etage is de bestellerszaal. De vraagprijs is € 3,2 miljoen (herontwikkelingswaarde). Het plan in 2009 is in 2010 het postkantoor te sluiten en daarna (een deel van) de ruimte terug te huren. In de lokale politiek ontstaat discussie wat er met dit pand moet gebeuren rond het jaar 2013. In december 2014 start de sloop. Heilijgers Bouw zou op de begane grond voor supermarktketen Hoogvliet haar 68e winkel van 1.700 m² gaan realiseren. Daar boven 66 appartementen, gemeenschappelijke ruimten en werkplekken. Parkeren is ondergronds in een tweelaagse parkeergarage voor 92 voertuigen. De appartementen zijn bedoeld voor mensen met levensmoeilijkheden, die hier tijdelijk wonen en met begeleiding weer een zelfstandige woonplek vinden. Bron: https://www.heilijgers.nl/badhuisstraat-scheveningen/.

Linksboven een afbeelding die we vonden op Pinterest van Badhuisstraat 175-177. Links en boven een een beeld van het RIJKS POST- EN TELEGRAAFKATOOR anno 2022.

Onder twee foto's van Badhuisstraat 225. Linksonder een foto uit de jaren 70. Rechtsonder de nieuwbouw die hier enige jaren geleden verrees.

De derde stop die we maken is in de Fahrenheitstraat. Maar komen we te laat? De ene kant van de straat staat helemaal in de steigers. We kunnen, als we nummer 337 gepasseerd zijn, de auto even stil zetten langs de kant van de deze drukke weg. Als we een stukje teruglopen zien we dat van de voormalige haardenfabriek van de firma Jaarsma alleen nog de buitenmuren overeind staan. Een groot bord wijst ons er op dat hier, achter de gevel, nieuwe appartementen worden gebouwd.

Het oorspronkelijke fabriekspand stamt uit 1906 en is ontworpen door de architect D.Oosthoek (1877-1951). Tot 1936 werden hier haarden gemaakt. Op de website www.monumentenzorgdenhaag.nl wordt de bouwstijl overgangsarchitectuur genoemd. Na 1936 werd het pand geschikt gemaakt als postkantoor en bestelkantoor, dat zou het ruim 70 jaar blijven. Aan de buitenkant vroeg dat niet veel aanpassingen, aan de binnenkant uiteraard wel. Het pand is een gemeentelijk monument van architectuurhistorische waarde als goed verzorgd voorbeeld van bedrijfsarchitectuur in het begin van de 20e eeuw. Zeldzaam als een van de weinig overgebleven fabrieksgebouwen in de stad Den Haag. Het complex loopt door tot de Amperestraat, er komen 43 duurzame tweekamer appartementen. Zie ook: https://shie.nl/restauratie-en-nieuwbouw-jan-jaarsmafabriek/.

Op de site van HVE-architecten is een mooi filmpje te vinden over de renovatie van het pand https://hve-architecten.nl/projecten/fahrenheitstraat/.

Links: drie maal Fahrenheitstraat 337. Boven de haardenfabriek, in het midden het postkantoor (foto's van www.monumentenzorgdenhaag.nl). Onder: de gevel zoals we die konden bewonderen in april 2022.

Op de site van Loosduinse Weetjes vonden we wat mooie foto's van oude Loosduinse postkantoren. Boven het kantoor uit 1900 dat later gemeentehuis werd. Onder het laatste "echte" postkantoor aan het Arnold Spoelplein. Rechts Loosduinse Hoofdstraat, toen. Helemaal onder een foto van het kantoor in april 2022. Rechtsonder: de fraaie brievenbus is nog (gedeeltelijk) in gebruik.

We rijden verder, naar Loosduinen. Loosduinen is een stadsdeel van Den Haag, een voormalig Westlands tuindersdorp dat volgens Wikipedia in 1923 door Den Haag is geannexeerd. Als zelfstandige gemeente moest het uiteraard een eigen postkantoor hebben. Op de hoek Willem III straat / Wilhelminastraat (waar nu Albert Heijn gevestigd is) werd in 1900 een nieuw postkantoor gebouwd. In 1916 verhuisde de post naar de Emmastraat (thans de Loosduinse Hoofdstraat). In dat gebouw zit nu de Loosduinse Apotheek. In dat jaar verhuisde de gemeente naar het verlaten postkantoor. Het kenmerkende gebouw werd eind jaren zestig gesloopt (Bron: www.loosduinseweetjes.nl).

Tot 1971 was Post gevestigd aan de Emmastraat, toen werd een nieuw kantoor aan het Arnold Spoelplein geopend. De sluiting was op 2 september 2010, op die dag werd aan de overkant van de straat een postagentschap geopend. Bron: www.loosduinen.jouwweb.nl/stempels-van-loosduinen/adieu-postkantoor-loosduinen

Als we voor de apotheek op de Loosduinse Hoofdstraat185 -187 staan constateren we dat dit ontwerp van Rijkbouwmeester Knuttel er uit ziet of het gisteren door de aannemer is opgeleverd. Schitterend aan de buitenkant, maar binnen doet niets meer aan een postkantoor denken. Mooi detail is de originele kantoorbrievenbus.

Dan constateren we dat we een voldoende dosis postkantoren tot ons genomen hebben voor vandaag. Het is nog een lange rit door een druk Den Haag, tot Gerard mij afzet bij Den Haag CS.

Hier onder twee kaartjes. Links op je tijdlijn van Google Maps is de route te volgen die we maakten. Dwars door een druk Den Haag.

Rechts zien we Den Haag op de kaart die de Business Unit Productie van PostNL in 2006 liet maken. De kantoren aan de Badhuisstraat en aan de Fahrenheitstraat speelden toen nog een belangrijke rol in het distributieproces van Post.

Onder: Uit het Haags Gemeentearchief een kaartje met alle postkantoren in Den Haag uit 1988