De postkantoren van Limburg deel 3 van 4

Na Knuttel kwam er een nieuwe generatie rijksbouwmeesters aan het bewind. Dat leverde in Limburg een zestal interessante projecten op, die ook in het boek “de Rijksbouwmeesters“ worden besproken. Een persoonlijke mening: ik ben redelijk gecharmeerd van de bouwstijl uit deze periode. Veel soberder en strakker. Het zegt mogelijk meer over mezelf dan over de panden.

We lopen ze door in chronologische volgorde.

In Heerlen was het pand van Knuttel uit 1901 aan het Kerkplein aan vervanging toe. Aan de Honingmannstraat 42 in het centrum werd een postkantoor gerealiseerd. Nu niet meer met een directeurswoning boven, maar loketten voor en postbodes achter.

Dit pand is een werkstuk van Joop Crouwel uit 1934-1935. Rond 1930 gaat Crouwel, zegt het boek “De Rijksbouwmeesters”, zich meer richten op het “Nieuwe Bouwen”. De auteurs van “De Rijksbouwmeesters” zijn niet positief over zijn Nieuwe Bouwen creaties. Ik citeer “opgemerkt moet worden, dat de kwaliteit van zijn ontwerpen tegelijkertijd (bedoeld wordt dat de Amsterdamse school verdwijnt) sterk achteruit gaat. Voorbeelden van niet al te geslaagde gebouwen uit deze categorie zijn het postkantoor aan de Schinkelstraat te Heerlen en het postkantoor annex leeszaal aan de Engelenkampstraat 60-62 in Sittard“.  Over latere ontwerpen zijn de auteurs overigens positiever.

Het pand in Sittard stamt uit 1934-1937.  Het werd officieel geopend op 21 september 1935. Op de bovenverdieping kwam de Openbare Leeszaal. Het verving het pand van Knuttel aan de Limbrichterstraat 69.

Uiteraard heb ik geen oordeel over de architectonische kwaliteit van de twee panden, maar persoonlijk vind ik de panden mooi. In Heerlen heeft het ING advieskantoor er nog onderdak gevonden en in Sittard onder meer een orthodontist. Op Funda in Business kunnen we zien dat hier de bovenverdieping verhuurd wordt als kantoorruimte.

In beide gevallen zijn er vleugels gebouwd waar de telefoondienst onderdak vond. Het was in deze periode dat ook de telefoondistricten werden gevormd.

Een korte omschrijving van het gebouw in Heerlen  vinden we op https://bonas.nl/archiwijzer/gegevens.php?inr=0167.00043. “Het pand ligt op de hoek van de Schinkelstraat, v.d. Maessenstraat en Honingmannstraat. Functionalistische bouwstijl. De gedrongen portiek voor de ingang is een latere wijziging. Aan de Van de Maessenstraat bleef de oorspronkelijke metalen raampartij behouden. Opvallend is het contrast tussen de strakke bovengevel en de plastischer uitgevoerde onderkant.”

Daarna is bouwmeester J de Bruin aan de beurt. Hij bouwde in de trant van de Delftse school . Wat deze school inhield raadpleeg ik Wikipedia. De Delftse school was een stroming in het traditionalisme die in ontstaan rondom de Delftse hoogleraar Marinus Jan Grandpré Molière (die van het postkantoor aan het Vrijthof, weet u nog?). Volgens de architecten van de Delftse school lag schoonheid juist in de eenvoud en was een goede harmonie tussen massa, ruimte en lichtval belangrijk. De architectuur moest nederig zijn en vooral niet opvallen. De functie van het gebouw moest tot uitdrukking komen in de vorm.

In Limburg zien we twee voorbeelden.

Het afgebeelde pand aan de Lindenlaan 17-19 (de opvolger van wat nu het Valkenburgs museum is), is volgens de auteurs van de Rijksbouwmeesters als product van de Delftse school zeker een vermelding waard. De foto is van nu, het is mooi geconserveerd. Men heeft lang gezocht naar een nieuwe bestemming, het is nu beschikbaar voor het houden van tentoonstellingen en andere events. Interessant in Valkenburg is ook het gebouw aan de Grotestraat 31-35 Valkenburg uit 1900 was zowel raadhuis als postkantoor. Nu is het een museum. Zie voor een uitvoerige beschrijving: https://rijksmonumenten.nl/monument/507253/museum-land-van-valkenburg-voormalig-stadhuis-en-postkantoor/valkenburg/ Dit is zeker geen Delftse school!

Het tweede voorbeeld van de Delftse school vinden we in Brunssum, een voormalig postkantoor met woning aan de Raadhuisstraat 11-13. De volledige verkoopbrochure van TNT Real Estate is te vinden op https://docplayer.nl/24171070-Voormalig-postkantoor-en-naastliggende-woning.html

Het gebouw is tegenwoordig – zo te zien op een recente foto  – een woonhuis.

De laatste te bespreken postkantoor in dit artikel is van de hand van Hayo Hoekstra.

Als je zijn naam op Google zoekt, komt er hele rij hits over het museum Bommel van Dam in Venlo aan de Keulsepoort 1. Dat pand is gebouwd als postkantoor eind jaren dertig. Het was definitief klaar aan het begin van de oorlog. Er is naderhand een vleugel bijgebouwd om de telefoondienst een plek te geven.

Nu het een museum is, is er een puist boven op gezet in de stijl van de Fundatie in Zwolle. Beide musea zijn door dezelfde architect (Bureau BiermanHenket) onder handen genomen om het transformeren van een postkantoor respectievelijk rechtbank naar een museum.  Op de begane grond is museumrestaurant “De Posterij” gevestigd.