West–Brabant

In Breda was tot 1881 het postkantoor gevestigd in oude, beschikbare gebouwen. De regel was nog lang dat het postkantoor gevestigd was in de woning van de postdirecteur.  Op 22 december 1881 opende op de hoek van de Vismarktstraat nr. 28 en de Kraanstraat het nieuwe postkantoor zijn deuren. Een pand van Rijksbouwmeester Peters. In dit pand kregen zowel de postdirecteur als de directeur van de (toen nog gescheiden) telegraafdienst ruimte ter beschikking. In 1919 werd een perceel aan de Keizerstraat gekocht waar in 1932 een nieuw postkantoor werd geopend. Het gebouw aan de Haven (Vismarktstraat) bleef nog tot 1938 in gebruik, waarschijnlijk voor de Telegraafpoot. Daarna heeft het meerdere functies gehad en doet het dienst als horecagelegenheid en studentenhuisvesting (bron:  https://erfgoed.breda.nl)

Het postkantoor aan de Keizerstraat, uit het oeuvre van Rijksbouwmeester Bremer, had het in WOII zwaar te verduren en werd flink beschadigd. Het moest na de oorlog afgebroken worden.

In 1950 ontwierpen M.Bolten en F.E.Röntgen het enorme postkantoor aan de Oude Vest 4. Het is volgens Wikipedia een pand zonder een beschermde status. Nog tot 2009 heeft er een postkantoor in gezeten., het pand zelf werd in 2005 eigendom van Wooncorporatie Wonen Breburg. In Breda vandaag van 13 juni 2022 lezen we dat er tijdelijk vluchtelingen worden opgevangen.  Op 19 juni 2022 lezen we op de site van Erfgoed Breda dat tijdens opgravingen op de binnenplaats er resten zijn gevonden van barakken, bestemd voor Spaanse soldaten tijdens de Tachtigjarige Oorlog.

De postale productie activiteiten verhuisden naar andere delen van de stad. Vanaf ongeveer 1975 was er het VC aan de Voorerf op een industrieterrein. In 1984 een pand aan de Slingerweg 7, dat hier verdeelcentrum werd genoemd. Op Streetview zien we dat het in 2015 te koop stond, maar nog wel in gebruik was. In 2016 zijn de logo’s en wimpels van Post verdwenen. Het pand is inmiddels verkocht en verhuurd tot Posthuys. Dat laatste gebouw had een belangrijk deel van het werk overgenomen van het stationspostkantoor, Stationsplein 14, dat na verkoop werd omgebouwd tot het Apollo Hotel.

Voor het administratieve deel van het werk werd in 1984 een PTT kantoor gebouwd, nabij het Stationsplein: Willemstraat 30. Het gebouw is nog door PostNL in gebruik. Hier is een deel van de afdeling Business Service gevestigd.  Het logo is nog duidelijk zichtbaar aangebracht. Maar ook andere bedrijven zijn nu hier hun plek gevonden. Aan de Willemstraat, bij nummer 30, zien we ook een prachtig beeld uit 1985 van Steef Roothaan: de drie Posthoornblazers.

In het overzicht van 1892 zien we ook postkantoren in Ginneken en Princenhage. Zelfstandige gemeentes die later bij Breda werden gevoegd. Het eerste postkantoor te Ginneken stond aan de Dillenburgstraat 31. Later werd een pand aan de Viandenlaan 2  betrokken. In 2005 bestond het nog, maar later is het gesloopt voor de nieuwbouw van een school.

Op www.princenhage.net (ons dorp online) is een historisch overzicht van de vestigingsplaatsen van de postkantoren te vinden. Achtereenvolgens: Dreef 8, Haagse Markt 8, Haagse Markt 5, twee locaties op de Haagweg en uiteindelijk in Huize Mertensem,  een oude dienstwoning van een notaris. Na de operatie “sluiting postkantoren” kon men voor postale zaken terecht bij een servicepunt in de boekhandel Readshop.

GEERTRUIDENBERG

In Geertruidenberg kwam in 1901 een pand van Knuttel aan Markt 64, een monument. Interessant is een artikel in De Stem van 23 maart 2022. De nieuwe bewoners Henk en Helena vielen als een blok voor dit voormalige postkantoor. De benedenverdieping verhuren ze als winkel. De Beeldbank noemt nog een pand aan de Koestraat 2, maar de status daarvan is niet duidelijk.

OOSTERHOUT

De vermoedelijke situatie is als volgt:  Met behulp van architect Peters werd in 1880 een pand gebouwd aan de Arendstraat. We kunnen het niet meer bekijken vanwege de sloop. Het volgende pand kwam aan de Heuvelstraat 2 (Hoek Heuvel),  het is mooi opgeknapt en het huisvest een nu een financieel dienstverlener.  De postale activiteit verdween hier in 1986. Er kwam een Postkantoor-locatie (alleen loketten) aan de Torenstraat 15, nu zien we hier winkels. Het voorsorteercentrum stond tot 2017 aan de Havenweg 117. De website www.oosterhout.nieuws.nl van meldt op 18 maart 2017 dat er, na 200 jaar, een einde komt aan de postsortering in Oosterhout. Die wordt verplaatst naar de Slingerweg in Breda. 

RAAMSDONK

In Raamsdonk (is Raamsdonkveer) wordt in 1900 (volgens andere bronnen 1908) aan de Wilhelminalaan 2-4 een pand gerealiseerd eveneens  in de in die jaren zo populaire chaletstijl (zie www.monumenten.nl/monument520056) Nu zien we hier een kantoor en een café.  De laatste vestiging, een pand uit 1988  sloot in juni 2013 als bestelkantoor en stond aan de Gangboord 1. Op Streetview zien we dat er nu o.a. een dierenkliniek en een makelaar gevestigd zijn.

ROOSENDAAL

Het eerste postkantoor, een nieuwbouwpand uit 1896 in neo-renaissance stijl aan de Markt 31 is nu een monument. Zie Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed (https://monumentenregister.cultureelerfgoed.nl/monumenten/517277).  In 1972 volgt bij winkelcentrum de Roselaar aan de Laan van België een nieuw pand, afgebroken in 2013. Dominant in Roosendaal is de aanwezigheid van een stationspostkantoor. Vanaf 1906 waren er aan de Stationsstraat 51 al postlokalen op het stationsemplacement. In 1939 kwam er een nieuw stationspostkantoor aan de westzijde van het Stationsplein (bron www.mariusbroosink.nl).  Nu een hotel. In 1951 kwam er een nieuw gebouw met dezelfde functie op dezelfde plek. Dit gebouw werd afgebroken in oktober 1983, omdat de expeditie was verplaatste naar het EKP aan het Kadeplein. In dit gebouw is nu een ROC gevestigd. Dit gebouw wordt elders op deze website besproken.

STEENBERGEN

In Steenbergen aan de Kaaistraat 21 (nu horeca “In De Oude Stempel”) werd in 1895 een postkantoor gebouwd, architect was C. van Genk. In 1895 verhuisde het kantoor naar de Geert Vinckestraat  2, nu een kerk.  Een vorm van herbestemming die we nog niet zo vaak zagen.