De Post en de Horeca
Tijdens de “studiereizen” op zoek naar de plekken van de voormalige postkantoren viel me op dat we vaak bij een van de gevonden locaties een kop koffie konden drinken of de lunch konden gebruiken. Horeca is een favoriete herbestemming van voormalige postkantoren, blijkbaar. Waarom is dat eigenlijk zo? Is het pand zo geschikt, ligt het op de goede plek. En klopt mijn gevoel wel?
Nog een andere constatering. In de naam van de nieuwe bestemming komt niet zelden iets terug van de oorspronkelijke functie. Een appartementsgebouw met de naam “De Posterij”, een hotel met de naam “Post Plaza”, een meubelzaak met de naam “De Posthoorn”.
Google maar eens raadplegen. Dat leert ons het volgende:
Wat betreft horeca zijn er twee categorieën. De locaties met een verwijzing naar een vroegere pleisterplaats van de postkoetsen vind je bij het intypen van de zoekterm Posthoorn, Posthuis, of Postweg. Een andere categorie vormen de voormalige postkantoren.
Als we eerst kijken naar de pleisterplaatsen, zien we dat daarin een structuur zit. Zeker nadat Napoleon het voor het zeggen kreeg. Om die structuur te begrijpen heb ik een flinke investering gedaan. Voor € 6 plus € 4,40 verzendkosten kon ik via boekwinkeltjes.nl een exemplaar op de kop tikken van de “Carte générale de la Hollande”. De kaart is van 1810 en de toelichting van Fr. Leyden uit 1937 is onmisbaar.
Detail van Carte Générale de la Hollande. De bron van dit fragment is de website Topotijdreis.
Vijftig routes door heel het land. Opgeknipt in stukjes van ongeveer twee uur gaans. Waarschijnlijk moest er dan even gestopt worden om de benen te strekken of de paarden te verfrissen. Op die plekken ontstonden dus herbergen met faciliteiten voor de paarden. Tussendoor nog stopplaatsen, waar de posthoorn mocht worden gebruikt om te melden dat de koets gearriveerd was.
Met behulp van Google vond ik er diverse terug. Ter illustratie de volgende voorbeelden.
Graag begin ik met Bodega “De Posthoorn” aan de Lange Voorhout in Den Haag. Wie kent het niet? Te midden van de politiek, vlak bij de Hofvijver, het Torentje en het Binnenhof. In de Posthoorn wordt veel over politiek gesproken, geen wonder dus. Het ligt ook te midden van trekpleisters als de Haagsche Schouwburg, Diligentia en de hotspot de Denneweg.
Links: Bodega de Posthoorn in Den Haag
Adres: Lange Voorhout 39a
Website: https://bodegadeposthoorn.nl/
Als we Den Haag bespreken dan moet ook Amsterdam aan de beurt komen. Aan de Prinsengracht is een B&B met de naam “The Posthoorn”. Engels natuurlijk, zien we op bokking.com, anders begrijpen de buitenlandse toeristen het niet.
De oorspronkelijke functie van het gebouw was dus posthuis voor de koetsen met er onder de schuilkerk. Overigens is later iets verderop de Posthoornkerk gebouwd. In 1860 verving deze kerk – ontworpen door P.J Cuypers – de bouwvallig geworden schuilkerk. De kerk is niet meer in gebruik, maar is wel een rijksmonument. De huidige bestemming is verhuur van commerciële ruimtes, maar met behoud van de naam.
Links: Hotel De Posthoorn
Adres: Prinsengracht 7
Website: https://www.posthoornamsterdam.com/
Ook een rijksmonument is ook Hotel de Posthoorn in Monnickendam aan het Noordeinde 43.
In tegenstelling tot de twee vorige panden wordt op de website van het hotel geen aandacht besteed aan de geschiedenis van het pand. De foto komt van Rijksmonumenten.nl. Gezien de locatie moeten we aannemen dat we ook te maken hebben met een voormalig posthuis. In een eerder artikel hebben we aandacht besteed aan een ander pand aan het Noordeinde, op nr. 12 stond het door Peters ontworpen postkantoor uit 1898, ook een monument.
Links: Hotel Restaurant Posthoorn
Adres: Noordeinde 43
Website: https://www.posthoorn.eu/
De volgende in de rij is het Hotel Café Restaurant De Posthoorn aan de Diepswal in Dokkum. Ook deze foto komt van de monumentensite. Ook hier wordt niet uitgebreid ingegaan op de oorspronkelijke functie, maar het lag vroeger op de doorgaansroute en dus is het logisch dat dit een oude pleisterplaats is.
Links: Hotel Café Restaurant De Posthoorn
Adres: Diepswal 21
Website: https://www.hotel-deposthoorn.nl/
Wat de etablissementen gemeen hebben is dat ze gelegen zijn in het midden van een oude stad of dorp. Heel logisch natuurlijk, want daar waren de pleisterplaatsen en de postkantoren gevestigd. En nu vestigt vaak de horeca zich in een centrum. De oudere panden zijn natuurlijk ook sfeervol. Vaak monumenten uit het einde van de 19e, begin van de 20e eeuw. De postkantoren van een latere datum leenden zich niet voor deze vorm van herbestemming. Ze zijn gesloopt, of hebben een herbestemming gekregen als fitnesscentrum, kerk, moskee of fietsenhandel.
Dit zijn drie voorbeelden waarbij de oude postroutes weliswaar in een nieuwe vorm bestaan. Het verkeer komt er nog steeds langs. Er zijn in het land ook diverse postwegen, die verdwenen zijn achter prikkeldraad, onderdeel zijn van een oefenterrein of gewoon verwilderd zijn. In het boekje van Leyden worden daarvan een aantal voorbeelden genoemd. In het Orderbos in Apeldoorn was al in 1937 de postweg door prikkeldraad versperd.
De route naar De Posthoorn
Leuk voorbeeld vinden we in Rucphen. Ik citeer het boekje van Leyden. “de oude en de rechtstreekse verbinding van den Moerdijk naar Antwerpen, buiten de grootere nederzettingen om, liep over de Kruisstraat nabij Oudenbosch en de herberg De Posthoorn onder Rukfen naar Belgie” Wat is er geworden van de herberg? Die vinden we terug als camping De Posthoorn aan de Pierestraat 16 in Rucphen. Aan de achterkant van het complex ligt nog de postbaan, wat verwijst naar de oorspronkelijke rol van het bedrijf
Het voert te ver om alle gevonden horeca gelegenheden te bespreken. Kijkt u zelf naar B&B de Posthoorn in Hoorn, eethuisje de Posthoorn in Voorthuizen, Grand Café de Posthoorn in Epe, Taverne de Posthoorn in Oisterwijk, Café de Posthoorn in Andelst, Restaurant de Posthoorn in Eygelshoven, De Posthoorn in Cuyk, De Postwagen in Tolbert, De Posthoorn in Maastricht. En er zijn er vast nog meer met de naam die verwijst naar de functie op de postroutes.
Onder: Drie maal de posthoorn. Het logo van de Bodega in Den Haag, het logo van de Deutsche Bundespost uit 1979 en een foto van een echt posthoorn (bron: Wikipedia)
Maak jouw eigen website met JouwWeb