Een Postmuseum in Berlijn
Om eerlijk te zijn heeft Berlijn geen postmuseum meer. Wel een Museum für Kommunikation met heel veel aandacht voor postzaken. Voor een werkbezoek was ik met een groep een dag in Berlijn en knoopte er een extra dag aan vast om dit museum, gevestigd in een schitterend gebouw aan de Leipzigerstrasse, te bezoeken. Ik geef graag een korte impressie.
Boven: het indrukwekkende gebouw aan de Leipzigerstrasse, rechts de grote hal met een overzicht van de binnenruimte.
Dit museum is het oudste postmuseum ter wereld. Al in 1872 besloot de directeur-generaal van de post, Heinrich von Stephan dat een postmuseum noodzakelijk was om het publiek te tonen hoe de wereld door communicatie steeds meer bereikbaar werd. Het gebouw met 3000 vierkante meter expositieruimte werd in 1898 geopend. Het is speciaal voor dit doel gebouwd. In de Tweede Wereldoorlog werd het zwaar beschadigd, maar in de DDR werd het heropend in 1958. In West-Berlijn werd een eigen postmuseum geopend in 1966. Na de Wiedervereinigung fuseerden de musea en werd het gebouw heropend als Museum für Kommunikation in maart 2000.
Het museum is ondergebracht in een stichting in 1995. Dit was een onderdeel van een grootschalig reorganisatieplan van post- en telecom in dat jaar. De stichting kent ook gelijksoortige musea in Frankfurt en Berlijn. In Bonn is het Archiv für Philatelie gehuisvest. De stichting wordt gedragen door Deutsche Post en Deutsche Telekom.
Links: postoverslag op het station in het tijdperk van de stoomtreinen.
Linksonder: een verzameling postzakken uit alle landen
De entree is indrukwekkend. Rechts van de ingang is de balie voor de aankoop van tickets. De toegangsprijs is bescheiden, € 6. Maar ik reis in feite cashloos. Pinnen met mijn Nederlandse pas lukt niet. Ik vind nog een € 5 biljet, maar dat is onvoldoende. Na een verhaal dat ik speciaal uit Nederland kom, verzint de vriendelijke man achter het loket een oplossing. Ik ben vandaag student en mag voor € 3 naar binnen. Ik krijg zelfs € 2 terug!
Het is heel, heel rustig in dit museum. Als ik vijf andere bezoekers tegenkom is het veel. “Dit kan niet uit!”, hoor ik mijn economisch brein roepen. Post en Telekom zullen wel heel wat bijleggen. Als je binnenkomt zie je onder een glazen koepel een lege vloer waarop wat robots heen en weer schuiven. Ik verdiep me er maar niet in.
Brievenbussen! Boven links zien we een bus uit Wenen, recht daarvan twee bussen uit het Koninkrijk Beieren. Boven zien we dat blauw de kleur was van de (Pruisische) Reichspost. Rechts een bus uit het Koninkrijk Würtemberg.
Op de eerste etage begint de geschiedenis van communicatie, van de oertijd via het oude Egypte en Perzië, de Middeleeuwen, het tijdperk van de postkoetsen naar het nu. Dan kom ik in een zaal met een gigantische wand vol brievenbussen. Duitsland was tot 1870 natuurlijk niet één land maar een verzameling hertogdommen en koninkrijken. Veel hadden er een eigen postdienst met eigen brievenbussen. Hoewel veel landjes de organisatie van de post toen ook al aan de Pruisische postdienst overlieten. Na 1870 en de vorming van het Keizerrijk ontstond er geleidelijk een landelijke post. Indrukwekkend is een zwevende postkoets die in onderdelen aan het plafond hangt. In vitrines ziet de bezoeker collecties posttassen, - stempels, - schildjes en uniformen. Ook zien we landkaarten en formulieren. Wat een administratie was nodig als je binnen het Duitse Rijk een reis ging maken! Opvallend veel visa en tolbiljetten. Ansichtkaarten en ander poststukken zijn ingenieus zo tentoongesteld dat er geen licht op kan vallen, in een soort ronde kokon. Het is voor een liefhebber, en daar reken ik mij toe, heel interessant. Maar ik vrees dat het voor de modale museumbezoeker iets te weinig dynamisch is.
Op dezelfde etage wordt veel aandacht besteed aan de buizenpost. Ik wist niet dat dit in veel Duitse steden werd toegepast. Ik kende het alleen van banken en warenhuizen. Ook wordt hier de werking van de telefoon uitgelegd. Er staat en hangt een enorme verzameling telefoons. Hoe snel zijn de telefoons waar we vroeger blij mee waren nu verouderd! Ik zie de bakelieten telefoons uit mijn ouderlijk huis, de standaard T65 een de eerste niet te tillen mobieltjes.
De overige etages ga ik toch vrij snel langs. In elk museum heb je op enig moment een verzadigingspunt bereikt. Mooi is nog wel de geheel duistere schatkamer in de kelder waar de schatten oplichten en geluid maken als je er bij in de buurt komt.
In de winkel vind ik nog wel wat interessante boeken over de postgeschiedenis, maar als ik niet kan pinnen moet ik ze laten liggen. Ik loop verzadigd terug naar het hotel.
Links en boven: een heel bijzondere postkoeets!
Linksboven: een Beiers bord. Boven: het Nazibewind koos van de kleur rood.
Links: zegel en stempel van de Reichspost
Onder: een verzameling telefoons
Maak jouw eigen website met JouwWeb