Een Postmuseum in Neurenberg

Communicatie- en Spoorwegmuseum

Duitsland kent meerdere Musea voor Communicatie. Eerder bezochten we al het museum in Berlijn. De musea zijn ondergebracht in de Museumstiftung Post und Telekommunikation, gesponsord door de Deutsche Post en Deutsche Telekom. Ook Frankfurt kent een Museum für Kommunikation. Het merkwaardige van het museum in Neurenberg is dat het ondergebracht is in één gebouw, samen met het DB Museum, het spoorwegmuseum van de Duitse Bundesbahn. Het spoorwegmuseum is groot, interessant en beschikt ook over een groot buitenterrein. Het museum ligt aan de Lessingstrasse 6, uiteraard dichtbij de Hauptbahnhof aan het spoor. Het Museum für Kommunikation is veel kleiner dan het DB-Museum. Het beslaat slechts een deel van de tweede verdieping van het majestueuze gebouw. Als museum voor communicatie wordt er uiteraard aandacht besteed aan Post- en aan Telecomontwikkelingen.

Een rondwandeling

In het spoorwegmuseum komen we al een indrukwekkend postrijtuig tegen. Net als in Nederland werd al snel het grote nut van de spoorwegen ingezien. Snelheid was natuurlijk belangrijk, een trein is sneller dan een postkoets, maar in een wagon kon je ook al post sorteren. Dat versnelt het proces. Vanaf 1836 werd de trein gebruikt voor het vervoer van post, vanaf 1848 werden speciale wagons ingericht voor het sorteren. Het rijtuig dat we kunnen bewonderen komt uit 1888. De “Bahnpostwagen Berlin 1419” is het oudste bewaarde postrijtuig. Het is in Breslau gebouwd voor de “Kaiserlichten Post”. In 1932 kwam het in bezit van een privébedrijf waarna het in 1996  door het (post)museum gekocht werd. Het is in zijn toestand “als aangetroffen” bewaard en niet gerestaureerd naar postrijtuig. In het spoorweggedeelte vinden we ook een bordje met  opschrijft “Kraftpost”, dat was een haltebord voor een van de vijftig postautobuslijndiensten uit de jaren dertig.

Zijn we aangeland op het 2. Obergeschoss, dan zien we een beperkt aantal uniformen. In een degelijk bureaucratisch en soms wat hiërarchisch opgebouwd land zien we dat functie en rang duidelijk zichtbaar waren op het uniform. Bij het uniform van een Beierse postiljon (rond 1900 – maar decennia ongewijzigd) lezen we dat het uniform verschaft werd, maar dat men zelf voor de laarzen moest zorgen.

In het Telecom-gedeelte heb ik we een déjà vu gevoel. We herkennen de telefoon uit de jaren 60 die bij ons T65 heette en die op elk bureau en in elke huiskamer stond. Pas in de jaren 70 kreeg een telefoon desgewenst kleur. Ik blijf even stilstaan bij een Toshiba laptop uit 1988. Wat waren die krengen zwaar! Na een vergadering mocht ik er een mee naar huis nemen om het verslag uit te typen. Eenmaal lelijk mee gevallen, maar het ding bleef gewoon doen. De Nokia Communicator herkennen we. Eens werd het TNT management voorzien van oranje exemplaren.

Grappig zijn de prentbriefkaarten met codes. Het post voor een briefkaart was veel lager dan voor een brief. Geliefden stuurden elkaar kaarten met boodschappen in code zodat ook een nieuwsgierige postbode geen deel kon hebben aan de conversatie.

Je kunt ook het nagebouwde graf van een farao bezoeken. Ik vermoed dat de boodschappen op de wanden een vorm van communicatie met het hiernamaals voorstelden. Interessanter wordt de tentoongestelde brievenbus. Deze bus vertelt geschiedenis in de lagen verf. De eerste laag is het blauw van de Pruisische (en keizerlijke post), de volgende laag is het rood uit de Nazitijd en de laatste laag is het geel van de Bundespost. In dezelfde ruimte zien we ook een lokettenfront. Het is afkomstig uit Postamt Nürnberg 12, Holzschuhergasse. Het stamt uit 1910 en werd tussen 1910 en 1985 gebruikt. Vanaf 1920 was het een open loket. De postkantoren in Duitsland hebben ongeveer het zelfde traject doorlopen als in Nederland. Van achter tralies, via op, zwaar beveiligd achter glas tot weer open loketten.

We zien een aantal gele vervoermiddelen. Is dat nu een Goggomobiel? Een gele scooter en een prachtige gele fiets met trapondersteuning. Indrukwekkend is de kaart met de luchtpostverbindingen in Europa in 1948. Wat een enorme prioriteit had toch het herstel van de postverbindingen na de oorlog!

Met lichte verbazing kijk ik naar een model van een pakketpostautomaat. Ze zijn hier wel up-to-date. Zou “ons” museum voor communicatie  in de kelders van Beeld & Geluid wel zo bij de tijds zijn?

Een bezoek waard

Een aanbeveling: als u in Neurenberg bent, bezoek dan eerst dit museum en dan pas het DB-Museum. Je blijft lopen in dit enorme complex en een mens heeft in musea nu eenmaal een verzadigingspunt. Doe je dit museum aan het einde van een bezoek, dan doe je het te kort. Nog één tip: heb je een treinkaartje van de dag zelf, dan krijg je korting. Al met al was het een heel aardig museum. In Michelin-termen: één ster “Bijzonder de moeite waard”

Voor meer info: https://www.mfk-nuernberg.de/