Ben Damhuis – een zéér afwisselende loopbaan

Post is een groot bedrijf. In zo’n groot bedrijf zijn er collega’s die je telkens weer tegenkomt. Een van die mensen waarbij een ontmoeting telkens een genoegen was, is Ben Damhuis.  En als je elkaar na beider pensionering weer tegenkomt denk je: zijn loopbaan is toch te mooi en afwisselend om er geen verhaal over te schrijven. Dus op een winterse middag in januari 2025 zagen we elkaar in een Teams-interview. Ter voorbereiding stuurde Ben al een CV op.

Het imposante postkantoor van Enschede gelegen aan de Boulevard 1940-1945. De ansichtkaart stamt uit 1975. Twee jaar nadat hier een piepjongen Ben hier een sollicitatiegesprek had.

Dit gebouw aan de Gronausestraat was het uitgangspunt voor de bestelling per bromfiets door Ben. De foto is uit de Tubantia die op 30 augustus 2018 schrijft dat het pand wordt afgebroken. Dat gebeurt in 2021. Hier komt het terras van het cafetaria. Post trok hier al in 1979 uit en vertrok naar De Brink. Ook dat pand werd recent afgebroken.

G: Ben, mooi dat je een CV stuurt, maar ik zie dat een belangrijke periode er niet op staat.

B: O nee? Wat dan?

G: Toevallig weet ik dat je in het mooie Losser als vakantiewerker en zaterdagpostbode begonnen bent.

B: Dat is waar! Ik heb eerst een tijd kranten bezorgd. Voor 27 gulden per week bracht ik in 9 uur per week 90 Telegraafkranten rond. Maar dat ging niet meer toen ik naar de HEAO in Enschede ging. Mijn buurman was postbode en die bracht me op het idee om bij de Post te solliciteren. Ik moest in Enschede mijn arbeidsovereenkomst tekenen in het hele grote postkantoor aan de Boulevard 1940-1945.  Dat was in 1973. Ik begon als vakantiewerker en ging verder als zaterdagkracht. Dat verdiende ook prima!

G: En wat moest je zoal doen?

B: Ik vond het een geweldige baan. Je moet op kantoor in Losser je post voorbereiden, straten en zetten -nog zonder een postcode- en daarna was je zo vrij als een vogeltje. Je moest ook dingen doen als aan huis AOW uitbetalen. Het bestellen deed ik met de fiets, later met de bromfiets. 40 tot 60 km. Aan die ervaring had ik later wat in België. Daar komen we vast nog wel op. Op zaterdag werkte ik dan van half 9 tot 12 uur, half 1. Soms had je in de namiddag de taak “expeditie”. Dan moest je de bundels en aangeleverde pakjes en pakketten die weg moesten verzakken en labelen. De zakken werden dan afgevoerd naar Enschede, later werd dat Oldenzaal. Ik voelde me wel thuis tussen de bestellers. Eens per maand kwamen er van een anonieme afzender bruine langwerpige enveloppen. Die werden door de ervaren bodes herkend en tijdens de lunchpauze voorzichtig geopend, bestudeerd en daarna weer dichtgeplakt. De Chicks en de Candy’s! Als er wat tabak tussen de bladzijden achterbleef was dat niet erg, de ontvangers klaagden toch niet.

G: Ik snap dat je het met veel plezier deed. Je hebt het 3,5 jaar gedaan. Maar hoe kwam je na de HEAO in het verre Den Haag terecht?

Overzicht van het RAC terrein met Post vrachtauto's in 1982

Wat cijfers die een indruk geven van de vloot van voertuigen van de RAC in 1983. In 1989 werd de RAC door de PTT verkocht aan ABNAMRO. Er zouden nog vele onderdelen volgen die afgestoten werden.

Bron: SHIE (Stichting Haags Industrieel Erfgoed)

B: In 1976 kwam ik van school en in Twente was geen werk. Alle textielfabrieken waren zo’n beetje dicht tegen die tijd. We hadden de oliecrisis gehad. Er was niks! De PTT publiceerde een lijst met 90 vacatures. Dus solliciteerde ik op een aanloopfunctie bij de RAC in Den Haag en werd aangenomen.

G: Leg even uit wat de RAC is!

B: De Rijks Automobiel Centrale. Dat was een onderdeel van de PTT dat viel onder de hoofddirectie Technische Zaken1). De RAC verzorgde de auto’s van alle onderdelen van de PTT. Maar in die tijd ook voor de auto’s van Rijkswaterstaat en de ministeries. Ook moesten zij regelen dat de ministers een dienstauto van hun favoriet automerk kregen. Ze zaten in Den Haag in de 1e van der Kunststraat (zie https://www.dvda-denhaag.nl/portfolio/rac-hallen-stichting-haags-industrieel-erfgoed/).

Een van de dingen die ik daar moest doen was het secretariaat van de groep die zich bezig hield met de huisstijl van de PTT. Post gebruikte wel wat rood, maar Telecom was helemaal grijs in die dagen. Er moest een onderscheidende huisstijl komen. Wij besloten dat Telecom appelgroen moest worden, Post rood en de gelddiensten blauw. Dat was wel een boeiende ervaring. Ik woonde het eerste halfjaar bij een hospita in Moerwijk. Dat was een mevrouw waar een mij bekende postbode uit Losser ooit in de kost was gewest. Het personeelstekort in de Randstad was toen zo groot dat postbodes uit andere landsdelen een periode in het westen gedetacheerd werden. Maar we hadden geluk. Er was -ook toen- woningnood. Maar na dat halfjaar konden mijn Annette en ik een woning krijgen in Zoetermeer. De PTT kon gebruik maken van een lijst met voorkeurswoningen voor ambtenaren. In Den Haag zelf was de wachttijd nog veel langer!

G:  Die periode heeft niet zo lang geduurd.

De zetel van het postdistrict Rotterdam en het EKP aan het Delftseplein

De afdeling FEC op 27 mei 1983, de jongeman rechts vooraan in het midden is Ben, daarnaast juffrouw Janny.

Ben ging werken op de afdeling BBS, later FEC, in het Hofplein gebouw op de 5e etage. Dat is het gebouw links. De foto is van 2022, inmiddels heeft het een nieuwe glazen schil. Dit pand werd gehuurd van Shell

B: Klopt. De RAC was toch meer een wereld voor techneuten. Ik voelde me er niet zo thuis. Ik kreeg de kans om te switchen naar post om daar de HGF-opleiding2)  te gaan volgen. Het was goed om eerst met een paar mensen te praten die die opleiding al gevolgd hadden, Joop ten Dam en Jacques La Croix. Ik kwam terecht in de vierde lichting. Kort daarvoor was de eigen interne HBO opleiding voor hoger personeel  op Voorlinden in Wassenaar gestopt (1974-1975). Post had mensen nodig met een meer algemene theoretische achtergrond. Na de opleiding werd ik in 1979 chef van de afdeling BBS – Begroting Budgettering en Statistiek- in het postdistrict Rotterdam. Die afdeling moest omgevormd worden naar een echte control afdeling, maar eerst zat daar nog een oude rot die nog even aanbleef omdat hij nog het effect van een upgrade van de functie (naar schaal 11) op basis van functiewaardering moest afwachten. Die tijd bracht hij onder meer door om op oproepbasis naar de districtsdirecteur te wandelen om in zijn kamer een potje schaak te spelen. Het was een andere tijd!

G: Hier komen we elkaar tegen! Toen jij chef Financieel Economisch control werd kreeg je een stagiair die aan jouw bijzettafeltje mocht beginnen. Ik heb daar heel veel geleerd. Alle feiten werden op die afdeling vastgelegd. Ik wist later meer van een postkantoor dan de plaatselijke directeur.

B: Maar in 1984 kreeg ik toch een beetje de kriebels. Moest ik kiezen voor een schoorsteen carrière in financiën of voor iets operationeels? Ik solliciteerde als Hoofd Control in Arnhem, maar werd chef Bestelling Centrum in Rotterdam aan het Delftseplein. Als jong broekje kreeg je daar 500 man onder je verdeeld over de bestelling van het centrum, het grootste postbussenfront van Nederland en de “Snelpost”. Op de afdeling vond ook de hele voorsortering voor Rotterdam stad plaats. De postcode was toen al wel algemeen in gebruik, maar met name voor post van particulier naar particulier ging het nog wel eens mis. Daarom werkten daar ook nog een aantal klassieke expediteurs die elke straat in Rotterdam wisten te vinden. Met zo veel mensen was je daar voor meer dan de helft van de tijd personeelschef. Ik had de gewoonte om half zeven te beginnen. Dan werd ik vaak al opgewacht door medewerkers die een of ander conflict met een hoofdbesteller of voorman hadden gehad. Rotterdammers zijn geen jankers, maar ik heb van mijn leven niet zo veel huilende mannen gezien. Geen dag was hetzelfde. Ik was in die jaren ook voorzitter van de RSenOVPTT3).

G: Maar je was daar al snel weer weg. Hoe kwam dat?

Onder: op de begane grond was de afdeling Aan- en Afvoer gevestigd. Op de eerste etage de afdeling Bestelling Centrum

Boven: het postkantoor aan de Duikerlaan 2 in Capelle aan den IJssel. De tweede fot is genomen na de sloop

Het hoofdkantoor van PTT Post, later TNT Post en PostNL was gelegen aan de Beatrixlaan 23 in Den Haag. Hier zien we het vanaf het station. Hier heeft Ben meerdere periodes gewerkt.

B: Er was iemand anders voor wie het de perfecte baan zou zijn. Maar dat was niet zo erg, ik mocht van de adjunct-directeur Lub Westra kiezen uit een drietal functies. Ik koos de functie van postdirecteur in Capelle aan den IJssel.

G: Dat was toen toch een droombaan met status?

B: Nou…. Een droombaan. De afdeling Bestelling Centrum was veel groter en veel dynamischer. Als je als postdirecteur goede chefs4) had, had  je niet zo veel te doen. “Gelukkig” werd ik nogal druk want ik moest een noodhuisvesting regelen voor het postkantoor en er kwam ook een nieuw postagentschap. Nog even over die status. Postdirecteuren hoorden eigenlijk lid te zijn van de lokale ondernemerskring. Maar de vorige directeur was afgewezen. Dat zag ik toch wel als een uitdaging. Ik vroeg dus een onderhoud aan met de burgemeester, Luigi van Leeuwen. Genadiglijk werd ik ontvangen. Wat bleek: hij was hulpkracht geweest aan het Delftseplein. Dat kon niet meer kapot. Na de verbouwing heb ik de ondernemersclub feestelijk op kantoor rondgeleid.

G: En toen kwamen we elkaar weer tegen op de afdeling Control Post in het hoofdkantoor in Den Haag aan de Beatrixlaan. Dat was in 1987.

B: Ja, ik werd gevraagd door het Hoofd, Hans Nooij. De functie heette coördinator Baten en Lasten. Na drie maanden wist ik het al: dit is helemaal niets voor mij. Zo abstract. Ik zit toch liever meer in de hoek van de exploitatie. Maar ik kon niet terug, de districten waren inmiddels Regio’s geworden met een overcompleet tot gevolg.

Gelukkig werd ik toen (1988) door Jan Bloot, toen bij de directie Postverkeer verantwoordelijk voor Expeditie en Bestelling, gevraagd om bij de afdeling Productontwikkeling te komen werken. Kennis van de praktijk was toen een heel groot voordeel. Van 1994 tot 2000 was ik ook manager van die afdeling bij de Business Unit Brieven.

Eind jaren 80 moest die afdeling serieus aan de bak. Een van de grootste klanten voor pakjes was Wehkamp. Een klant met veel noten op de zang waar Post veel te traag op reageerde. Wehkamp wilde “track and trace” op de pakjes, ze wilden een tweede poging tot afleveren ’s avonds, kleding als hangpost versturen en wilde dat we retouren gingen afhalen. Toen dat niet snel genoeg van de grond kwam ging Wehkamp verder met Selektvracht. Toen nog een kleine organisatie. In de zomer van 1990 ging er een schok door Post!  Als leden van het kleine clubje product developers beseften we dat “Time to Market” van essentieel belang was. En we hadden nog andere klanten met dezelfde wensen.  In no  time ontwikkelden we met distributie de tweede avondbestelling. Zelf was ik verantwoordelijk voor de introductie van de retouren afhaalservice. Wim Harsveld werkte toen bij de pakketten en ik werkte veel samen met Willem Guyt van Distributie. Op 1 januari was het allemaal geregeld. We waren overtuigd dat Wehkamp terug zou komen. maar dat gebeurde niet. We konden wel verder met klanten als Otto en Neckermann.

G: Ben, je bent geen IT-er, maar ik las dat je ook nog projectleider van een aantal zware IT projecten bent geweest?

Baanbrekende stappen op het gebied van productontwikkeling in september 1999

Het is januari 1996. Tijd om heel Post te informeren over de nieuwste ontwikkelingen. Ben wordt geïnterviewd door het Management Journaal Post en zet de zaken op een rijtje

B: De eerste tijd bij productontwikkeling was ik bezig met de verbijzondering van een aantal business units. Netwerkontwikkeling bij de BU EMS5), veranderingen in de distributie van pakjes BU Pakketservice en logistiek bij PPL. In het midden van de jaren 90 wist Pieter Kunz nog iemand voor het projectleiderschap van de projecten ITP-2 en ITP-3. Dat bleek ik te zijn. Zo rol je er in. Het was nu noodzaak om adequate tracking and tracing technologie te hebben voor onze klanten. Het was een volledige zelfbouw applicatie door de IT afdeling in een prima projectorganisatie. We vinden “t&t” nu allemaal vreselijk vanzelfsprekend. Voor een pakje krijg je soms wel vijf mails voor je bericht krijgt “uw pakje is afgeleverd”. Toen was het nieuw.

G: Zelf heb ik altijd alleen maar in Nederland gewerkt. Jij hebt een internationale carriere gemaakt. Hoe zat dat?

B: Europa liberaliseerde de wetgeving over post en als PTT Post wilden wij daar bij zijn. We kochten in verschillende landen concurrerende bedrijven van de nationale postoperators met het doel de nationale operators uit te dagen. Zo ontstond European Mail Networks (EMN) als onderdeel van PTT Post. Een jaar lang (2000/2001) heb ik projecten op het hoofdkantoor gedaan. O.a. een project bij de Belgische Distributiedienst (BD). Een bedrijf met een omzet van zo’n 100 miljoen. Pieter Kunz was toen directeur van EMN en Freddy de Slachmuylder directeur van BD. BD had met 3000 bezorgers een hele sterke positie in folderverspreiding; deels ook in geadresseerd, tijdschriften (o.a. Knack) en krantenbezorging (o.a. De Tijd).  Het doel was voor heel België een netwerk voor geadresseerd op te zetten.

G: Maar je hebt toch ook in België gewoond?

B: Zeker! Zes jaar, van 2001 tot en met 2007. Ik was lid van het managementteam van BD. Maar ik woonde daar alleen door de week, van maandagmorgen heel vroeg tot en met vrijdagmiddag. Ik had een verblijf in Tervuren bij Brussel. Ook dichtbij Nossegem, gemeente Zaventem. Daar was het hoofdkantoor van BD gevestigd.

G: Wat voor soort van projecten deed je daar?

B: Het eerste was het maken van een businessplan om in België geadresseerde post te gaan bestellen. De klanten kwamen al bij ons omdat ze schoon genoeg hadden van de Belgische Post. Ik verzon een plan om met bromfietsen de adressen langs te gaan. Ik wist uit mijn tijd als zaterdagpostbode wat voor efficiënt middel dat was. We zouden kunnen beginnen op de zaterdag, want de Belgische Post kende geen zaterdag bezorging. Dus zouden wij op die manier het monopolie van BPost kunnen omzeilen. Maar België hield lang vast aan het monopolie. Het project kwam ook in politiek vaarwater terecht. Uiteindelijk wilde PTT Post ook de Belgen niet voor het hoofd stoten.

 

In januari 2008 werd Ben geïnterviewd door het personeelsblad van de Belgische Distributiedienst "Coulisse".

Op de onderste foto zien we ook het gigantische gebouw van BD in Nossegem.

Een ander groot project was de overgang naar een nieuw ERP-systeem. Uiteindelijk zat alles er in behalve HR en CRM. Daar was ik erg trots op. Maar na zes jaar wilde ik wel weer terug naar Nederland.

G: Kun je iets vertellen over de cultuurverschillen tussen Nederland en België. Die schijnen groot te zijn.

B: Die zijn zeker groot. Maar ik kom uit Twente. Die Tukkers zijn ook niet zo direct. Men vond mij geen “Hollandse diknek”. Men drukt zich daar wat subtieler uit. Als we in Nederland zeggen “ik ben het daar niet mee eens”, zeggen zij: “dit is niet evident”. Wel is men heel gedisciplineerd en hiërarchisch. Na een brainstorm over een bepaald onderwerp waarbij we in kaart wilden brengen hoe een probleem aangepakt zou kunnen worden bleek dat men de volgende dag al bezig was met een implementatie. Dat was nog niet de bedoeling! Hollanders vragen ook altijd “waarom?”

Ook moet je soms op je woorden letten. In Nederland zeggen we wel eens “zullen we dit op mijn kamer doen”. In België moet je dat niet tegen een dame zeggen, want dan heeft ze “andere” verwachtingen dan jijzelf. Ook zei ik ooit tegen een glimlachende receptioniste “ik zie u zo graag”. Helemaal fout, dat betekent ik houd van jou.

G: Dus in januari 2008 stond je weer aan de poort van het AA-gebouw aan de Beatrixlaan in Den Haag?

Plannen maken met behulp van een whiteboard, samen met Johan Kaptein. het is hier 2010

Spotta is nu de folderverspreider in Nederland. Een doorontwikkeling van de opzet van Ben.

De nieuwste sorteermachines in het kader van "De nieuwe weg van de brief"

B: Via gesprekken met Jef Gustings en Ger Jacobs6) kwam ik bij Eric Dietz terecht. We vonden elkaar binnen twee minuten en zo werd ik projectleider ongeadresseerd. Post maakte € 90 miljoen omzet met de folderverspreiding, maar was het eigenlijk wel een rendabel product? Alle folders gingen toen in stapels naar de bestelkantoren en werden daar handmatig afgeteld voor de bezorger. Op basis van mijn ervaring in België maakte ik een businessplan. Met behulp van machines gingen we centraal in Utrecht samengestelde pakketjes maken voor de postbode. De algemeen directeur toen was nogal sceptisch, ik moest het in de Executive Board verdedigen. Maar uiteindelijk kregen we de handen op elkaar. Ik was ontzettend blij met een felicitatie per SMS van Ger Jacobs, directeur Commercie.7) Zo werd ik van 2008 tot en met 2011 Manager Ongeadresseerd bij de afdeling Key Accountmanagement.

G: Het is toch een enorm afwisselende carrière die je gemaakt hebt!

B: Absoluut! Na de folders heb ik nog twee andere banen gehad. Een klein jaar (2011-2012) heb ik me in het kader van de Masterplannen Mail8) bezig gehouden met het postbussen beleid. Mijn voordeel was dat ik een hoop praktische kennis had. Op een mooie dag deed ik wat veldwerk in het SC Nieuwegein. Daar liep ook mijn vroegere baas Pieter Kunz rond. Als directeur Operations was hij op de rijdende trein van een gigantisch verandertraject gesprongen. Hij was op dat moment bezig met een rondleiding van Harrie Koorstra. Natuurlijk spraken we even met elkaar. Hij vroeg me wat ik vond van het plan “De nieuwe weg van de brief”9). Gegeven de snelheid waar het mee moest worden geïmplementeerd en de complexiteit vertelde ik hem dat ik vond dat de kans op ongelukken groot was.

Daarna ben ik nog tot mijn pensioendatum op 30 november 2016 Senior Adviseur Logistiek geweest. In die rol heb ik me vooral bezig gehouden met applicaties voor klanten en toepassingen in het nieuwe sorteerbedrijf, o.a. de ontwikkeling van “e-Sort” en integratie met de operationele planning voor de sorteercentra.

G: We hadden het over een pensioendatum. Na alle actie moet je je nu toch vreselijk vervelen!

B: Zeker niet. We zijn van Rotterdam verhuisd naar het mooie Gorssel. Ik heb een cursus gevolgd als registervinoloog, ben reisleider geworden voor Oad, actief bestuurder van de Gorsselse Kunstkring, help voor de ANBO-PCOB ouderen met de belastingaangifte, toeslagen en andere vraagstukken en doe nog steeds aan fietsen en mountainbiken. Ik kom tijd tekort!

G: Ben, heel veel dank voor dit mooie en lange gesprek!

Noten:

  • 1 Onder de hoofddirectie TNZ vielen onder andere ook de Centrale Werkplaats en het Doctor Neher Laboratorium. Directeur van de RAC was ir. Kapsenberg.
  • 2 De opleiding voor hoger personeel. HGF staat voor Hoger Gekwalificeerde Functionaris
  • 3 Rotterdamse Sport en Ontspanningsvereniging, toen de grootste personeelsvereniging van Nederland met 3.300 leden.
  • 4 Een postdirecteur had toen drie chefs onder zich, een chef bestelling, een chef loketdienst en chef APO (algemeen, personeel en organisatie)
  • 5 Eind jaren 80, begin jaren 90 was Post bezig met een proces van business unit vorming, het verbijzonderen van product-marktcombinaties en (deels) de logistiek. Express Mail Service, pakketservice en PTT Post Logistiek waren een aantal van deze bu’s
  • 6 Toen respectievelijk directeur Distributie en directeur Commercie. Eric Dietz was adjunct-directeur Commercie.
  • 7 Ondanks dat er door de klanten behoorlijk werd betaald voor de folderverspreiding is PostNL hier toch mee gestopt. Naarmate er meer “nee” stickers kwamen en de postdichtheid daalde werd het product minder rendabel.
  • 8 Het segment “brieven en drukwerken” was, anders dan het segment “pakjes” terecht gekomen in een fase van continue krimp. Masterplannen werden bedacht om de kostenstructuur zo goed mogelijk in lijn te laten lopen met de dalende omzet.
  • 9 Dat bleek ook uit te komen. In2023 werd de uitvoering van grote delen van het plan getemporiseerd. Zie elders op deze website.