Naar Engeland in 1958

Waar zijn ze geweest?

Het was absoluut geen pretreis. Op de eerste bladzijde zien we het drukke programma zoals het opgesteld is door de Engelse Posterijen. De heren hebben duidelijk de nachtboot vanaf Hoek van Holland genomen. Op zondag komen ze om 9.30 uur aan op Liverpool Street Station. Mr. Heaton, hun begeleider vangt ze op en brengt ze naar het Bonnington Hotel.

Op maandag 7 juli begint het programma. Ze worden afgehaald van het hotel en om 10 uur maken ze kennis met “Senior Officials”. Om 12.30 uur hebben ze een “Official Lunch”. Laat ik nu brandend nieuwsgierig zijn naar wat ze voor gezet hebben gekregen. Maar helaas, dat soort frivole details tref je niet aan in dit verslag. Beter gezegd: het is gortdroog. Wel fraai geïllustreerd met foto’s, beschikbaar gesteld door General Post Office (Crown Copyright – hopelijk verlopen).

’s Middags bezoeken ze een self service kantoor en zien ze een “postal order” uitgifte machine.

Op dinsdag reizen ze per trein vanaf Paddington naar Bristol. Ze bezoeken het stations postsorteercentrum. Al snel gaat het verder met trein “The Cornishman” naar Exeter waar ze in het sorteercentrum een kettingtransporteur bewonderen.  Om half vijf zijn ze daar klaar en nemen ze de trein terug naar Paddington waar ze over achten aankomen.

Ook op woensdag neemt ene mr. Hurrell ze vanaf station Waterloo mee naar Southampton waar ze lunchen met de Head Postmaster in het Dolphia Hotel. Ze inspecteren de “Sorting and Parcel Offices”. Om kwart voor zeven zijn ze weer op Waterloo. De gastheren hebben het goed geregeld, net als op de andere dagen worden ze keurig per auto gebracht en gehaald.

Donderdag blijven ze in Londen. Bezoeken Mount Pleasant om een sorteercentrum te zien. Ook zien de ondergrondse spoorweg die speciaal voor transport van post is aangelegd onder Londen. Ook gaan ze naar het “Postal Laboratory” (ik denk het equivalent van ons Doctor Neher Laboratorium). In Wembley zien ze postauto’s.

Vrijdag zien ze een bestelkantoor (London W.C) om kwart over 6. Om half 10 sluit men af met een evaluatie en discussie. Daarna staat op het programma “Free”. Of de heren Meijer en Reitsema direct naar huis zijn gegaan of nog tijd hebben besteed aan de bezienswaardigheden van Londen vermeldt het programma niet.

Foto 4

Een blik op de sorteermachine in Southampton. De eerste drie letters en de laatste twee van de plaats van bestemming moeten worden aangeslagen op een schrijfmachineklavier. De sorteersnelheid zou 4800 stuks per uur zijn. Maar een blik op een werkbriefje leert de bezoekers dat het eerder 3000 is. Een fotocel regelt de aanvoer van brieven. Het transport gaat met rolletjes, niet met zware bakken. De bezoekers zijn positief. Dit is wel wat voor kleinere kantoren – er kunnen 140 selecties worden gemaakt.. In kleinere plaatsen kan de machine ook voor de bestelling worden gebruikt. Meijer bespeurt dat men het zelf nog niet zo eens is over de verdere ontwikkeling. Er zijn nu 30 exemplaren van deze machines in gebruik.

Foto 6

Lege zaken vallen af. Opvallend (voor ons) is dat de zakken in rieten bakken terecht komen. Die staan wel op wielen. In Exeter zag men nog een proefinstallatie voor het vervoer per ketting van bakken met stopstukken, maar daarvan is geen foto opgenomen.

Foto 8

We zien de pakjes terecht komen in de bakken. Bij gecombineerd gebruik is bij 10.000 stukken per dag voor expeditie en 4000 voor bestelling vinden Meijer en Reitsema de machine zeker rendabel. De (voormalige) eigenaar van ons exemplaar tekent in de kantlijn wat cynisch aan “reeds verschillende jaren daar opgesteld”. In Mount Pleasant ziet men ook een electro-car voor proeven. Maar men merkt op dat wij hier al proeven mee doen in Arnhem.

Voorbeeld Postal Order

Tegen betaling wordt de postal order aan de klant overhandigd, die stuurt het naar de geadresseerde en die kan naar het loket om geld te incasseren. Aan het loket vind verder geen administratie plaats. De aanbeveling van onze reizigers is dat het de moeite waard is om te kijken of voor dit systeem ook in Holland mogelijkheden bestaan.

Foto 10

Dit noemen ze een “stom” bijkantoor. Wij zouden het een zelfbedieningsruimte noemen. Later werden deze ook in de Nederlandse postkantoren geïnstalleerd. Men hangt in Engeland geen postzegelautomaten op de hoeken van de straten.

Een waarneming van de heren is dat de loketten hier veel minder breed zijn dan in Nederland. Dat komt omdat het aantal handelingen veel minder is met als gevolg dat het aantal registers en staten veel minder is. zie bijvoorbeeld de “postal order”. Ook kent men geen girostortingen en een assortiment pakketpostkaarten.

En verder

Men doet nog veel meer interessante waarnemingen. Over de rubber stempels, over de kwaliteiten van de Morris auto, over het transport van lege zakken, over de wijze waarop de rieten manden worden beschermd, enzovoort.

Heel bijzonder vond men het bezoek aan de posttreintjes voor de ondergrondse verbinding van Mount Pleasant met andere kantoren in Londen. Men is vol bewondering voor de wijsheid van degenen die tientallen jaren geleden tot de aanleg besloten.  Maar voor Nederland ziet men geen praktische waarde.³⁾

In de slotopmerkingen lezen we de bewondering voor de inspanningen van de Engelse ingenieurs en postmensen. Men is ook vol lof over de gastvrijheid van de Engelse collega’s.

Hoe ging het verder met onze reizigers. De heer J.H.W. Meijer werd later in zijn carrière directeur van het postdistrict Amsterdam. De naam A.M.Reitsema vinden we terug bij het Doctor Neherlaboratorium van de PTT.

• 1 Hoofddirectie Posterijen Afdeling Posterijen Formatie en Arbeidsanalyse Verslag van het studiebezoek aan Engelse Posterijen van 6 – 12 juli 1958 ’s Gravenhage, 17-VII-1958
• 2. Gebaseerd op: Dr. G. Hogesteger 200 jaar Post in Nederland PTT Post BV 1998
• 3. Deze spoorweg is nog te bezoeken, in combinatie met een bezoek aan het Britse Postmuseum. Zie: postalmuseum.org

In Exeter zou bij station St. Davids een sorteercentrum hebben gestaan. We vinden wel het station, niet het sorteercentrum. De foto is uit 2008. Bron: wikipedia