Aangetekend

In 1982 volgde ik (Guus) de opleiding tot Hoger Gekwalificeerde Functionaris in het postbedrijf.  Gerard was in een van de blokken docent om de cursisten een basis te verschaffen in elementaire financiële zaken – maar dat is een ander hoofdstuk. Een van de doelen van de opleiding was het toekomstige kader van het bedrijf een diepgaande kennis van producten en processen te verschaffen. Zowel van het vervoerbedrijf als het lokettenbedrijf. Aan de hand van een dikke cursusmap namen we klassikaal  alle aspecten gedetailleerd door. Soms moesten we als cursisten ook zelf een presentatie verzorgen. Aan mij en cursusgenoot Charles de Vries was het onderdeel “Aangetekenden” toegewezen. We hadden een lumineus idee. Geen droog verhaal (en zeker geen Powerpoint – dat bestond nog niet), wij gingen een presentatie maken met dia’s. Van begin (de aanbieding) tot het einde (het afleveren) de hele procesgang van de aangetekende volgen. De doos met dia’s moest nog ergens op zolder staan. Het kostte een rib uit mijn lijf, maar ik heb de 90 dia’s laten digitaliseren. De kwaliteit viel niet mee, maar u ziet een deel terug op deze site. We gaan in dit artikel ook even in op het verleden en het heden van “de aangetekende”.

Al in 1801 bestond de mogleijkheid tot aantekenen!

Geschiedenis

Het product “Aangetekend” is al heel oude. Al in het prille begin van de negentiende eeuw (in de Franse tijd) beschikte de Post over stempels “Chargé”. Tijdens het Koninkrijk kwamen er stempels ‘aangetekend’ met cursieve letters. Vanaf 1855 werden dat omlijste hoofdletters. In 1882 vervangen door grote rechthoekige nummerstrookjes met een grote letter ‘R’. De R stond voor het Franse woord ‘Récommandé’ (dat betekent aangetekend). Dat zegt iets over de steeds internationaler wordende postale dienstverlening. Zo kon een aangetekende ook in het buienland herkend worden. Vanaf 1905 gingen de aantekenstrookjes lijken op de strookjes die we zo lang gekend hebben: geperforeerd. In 1907 werden aantekenstrookjes met nummer en plaatsnaam geïntroduceerd. Bij de strookjes van de bijkantoren werd ook nog de straatnaam vermeld. Vanaf 1930 werden de strookjes op een rol gedrukt.1)

Een wettelijk kader

 De postwet van 1954 maakte een onderscheid tussen port, de vergoeding verschuldigd voor het vervoer van stukken en pakketten, en recht: de vergoeding verschuldigd voor andere bemoeiingen. Artikel 18 van het Postbesluit (de uitwerking van de wet) noemt als een van de bemoeiingen het aantekenen van stukken al dan niet met geldswaarde. Enkele kenmerken van aangetekende stukken zijn “het kosteloos afgeven van een bewijs van terpostbezorging” en “uitreiking tegen ondertekening van een bewijs van ontvangst”. Behalve snelpoststukken en postbladen kunnen alle stukken desgewenst aangetekend worden verzonden.

Het verschil in de vervoersovereenkomst met gewone stukken is dat Post aansprakelijk is voor de juiste uitreiking; bij niet-nakoming wordt een sanctie gesteld. De schadevergoeding bij een “verdwenen” stuk moet dus niet gezien worden  als een schadevergoeding, maar als een boete.

Een variant is de mogelijkheid van aanteken met aangifte van de geldswaarde, dit kon alleen bij gesloten brieven en bij pakketten. De verpakking moest uiteraard wel aan zware eisen voldoen. Het recht dat betaald moest worden was afhankelijk van de verzekerde waarde.

Een paar voorbeelden van aangetekenden. Links strookjes uitgegeven rond de vorige eeuwwisseling. Rechts een voorbeeld van een aangetekende met verzekerde waarde

(Bron: https://www.lvva.eu/aangetekende-post/)

Het proces in 1982

1. Op weg naar het postkantoor Dordrecht  2. Even zoeken naar het goede loket                 3.Betalen, de lokettist controleert

4.De lokettist plakt het strookje                      5.Het stuk gaat naar de "kooi", hier                  6. Een advies van verzending wordt

Linksonder ligt het bewijs van afgifte             wordt het stuk ingeschreven                             opgesteld

7.De dépêche wordt verzegeld                        8.De chauffeur krijgt een pas mee                     9.Een van de bestemmingen is het EKP

                                                                               waarop staat wat afgeleverd wordt                   Rotterdam Delfteseplein

10. Afgifte van de dépêche in de kooi              11.Sorteren van de aangetekenden               12.Dépêche met label voor EKP Den Haag

13. Sluiten dépêche                                        14.In een goed afgesloten container                    15.Naar de trein, de MP staat klaar

16.De geleidebrief wordt in ontvangst         17. In het EKP van ontvangst de omgekeer-       18.Uiteindelijk wordt een lijst van te be-

genomen door de treinbegeleider                  de procedure                                                            stellen aangetekenden opgesteld

19. De postbode tekent voor ontvangst........    20..en gaat op pad                                        21. Niet thuis? Dan mag je de                                                                                                                                                                                      aangetekende afhalen

Boven: Chris Spanjaard            Onder: een toelichting

Bron: Management Journaal Post 6/7 1997

Een nieuwe start

Lang blijft het proces aangetekenden hetzelfde. Zorgvuldig, maar buitengewoon arbeidsintensief. In de zomer van 1997 nadert het project Briefpost 2000 zijn voltooiing. Niets blijft meer hetzelfde. In het Management Journaal juni-juli 19972)  lezen we een interview met directeur Sortering en Transport, Chris Spanjaard. Hij legt uit dat alle processen herzien worden. Er komt een nieuw sorteercentrum voor aangetekenden. Een aantal jaren geleden is al besloten dat het proces van de aangetekenden specialistenwerk moest worden. Vanaf 23 juni 1997 worden alle aangetekenden op één plaats gesorteerd in het gebouw dat tot dan het EKP Arnhem was. Hij beschrijft aangetekenden als een product dat meestal de vorm heeft van een brief maar qua product-eigenschappen meer lijkt op pakketten of expressen. Daarom horen ze ook niet meer op de sorteercentra voor brieven of pakketten. Die zijn dedicated voor hun eigen productstromen ingericht. Daar komt nog bij dat aangetekenden vragen om een goed beveiligde ruimte. Bundeling in één locatie heeft dan ook een groot voordeel en maakt het ook beter mogelijk om ‘tracking en tracing’ aan het product toe te voegen. Gezien het relatief geringe aantal, zo’n 65.000 stuks per dag is een centrale verwerking ook het efficiëntst. Op Arnhem viel de keuze omdat zo de sociale problematiek hier vanwege de sluiting van het EKP verminderd kon worden.

Het voormalige EKP en daarna Sorteercentrum Aangetekenden aan de Johan de Wittlaan in Arnhem

Aangetekenden in een veranderend bedrijf

In 2012 veranderde er nog meer. PostNL was bezig met een volledige herstructurering van de processen. Bestelkantoren bestonden en voorbereidingsgebieden bestonden straks niet meer. PostNL werd een parttime bedrijf. De gekwalificeerde fulltime postbodes werden vervangen door postbezorgers in deeltijd met een beperktere taakomschrijving. Het omgaan met aangetekenden hoorde hier niet meer bij.  Vandaar dat het proces van aangetekenden werd overgeheveld van het brievenbedrijf naar het pakjesbedrijf. De pakketbezorger kreeg voortaan de aangetekenden mee en kreeg daarmee de verantwoordelijkheid voor het uitreiken en het in ontvangst nemen van een digitale handtekening.

Het inschrijven van aantekenen was nu helemaal uit den boze, bij elke processtap werd een scan gemaakt en de ontvanger en afzender geïnformeerd.

Hoewel er tegenwoordig veel mogelijkheden zijn om belangrijke papieren te voorzien van een digitale handtekening blijft er vraag naar het product “aangetekende” en zeker ook blijft er een behoefte om meer zekerheid te krijgen bij de pakketpostbezorging door bij de vervoersovereenkomst een verzekering af te sluiten.

Hoe gaat het nu?

Op de website van PostNL lezen we hoe we nu als klant geacht worden te werkt te gaan bij het versturen van een aangetekende.

Bij punt 2 lezen we dat we geacht worden de post online voor te bereiden. Dat scheelt een Euro. het tarief wordt dan € 9,80 in plaats van € 10,80.

Bron:

https://www.postnl.nl/klantenservice/verzendopties/aangetekend/

https://www.postnl.nl/versturen/brief-of-kaart-versturen/verzendopties/aangetekend/

Onder: Bij elke scanactie krijg je als ontvanger een bericht, hier een kleine selectie

1) Bron  https://www.filahome.nl/postzegel-encyclopedie/aangetekend.htm

2) Cursusboek voor HGF cursus Het vervoerbedrijf 1982

3) Management Journaal jaargang 11 nummer 6/7 Alles in beweging bij Sortering & Transport  Hebben we echt niks over het hoofd gezien? Interview met Chris Spanjaard