Een bijzondere postgeschiedenis Deel 3

1994 KPN NV gaat naar de beurs

Op 13 juni 1994 was het zo ver. KPN ging naar de beurs in Amsterdam, New York en Frankfurt. Met een grote reclamecampagne voor de verkoop van de aandelen! Een nieuw volksaandeel was geboren. De koersen stegen. Telecom kreeg nieuwe frequenties, de mobiele telefoon rukte op. De postdivisie kocht op 12 september 1996 het Australische TNT. Een wereldwijd opererend bedrijf in Expres en Logistiek.

1994  NVPH1615

1995 Aanschaf van de Blauwe Mauritius

Met als basis de postzegelcollectie van de heer Walter werd in 1929 aan de Zeestraat een “Rijkspostmuseum” geopend. Het Staatsbedrijf der PTT vond het een goed idee en was van mening dat in het museum de geschiedenis van de posterijen, telegrafie en telefonie uitgebeeld moest worden. Een bedrijfsmuseum. Prompt ging de PTT zelf verzamelen. Ook het levende bedrijf moest getoond worden. Het museum werd een zelfstandige stichting. Post en Telecom waren trots op dit museum in een prachtig gebouw. De trots toonde zich door de aanschaf in 1994 van de zeldzaamste postzegel ter wereld: De blauwe Mauritius. Na de splitsing van Post en Telecom in 1998 stond het museum op eigen benen, maar had wel een royale bruidsschat meegekregen. Het werd geen groot succes. In 2018 verdween de filatelistische collectie in het Nationaal Archief. In 2024 sloot het museum zijn deuren.

1997 Rit van de laatste posttrein

Al in de jaren vijftig en zestig dacht men na over de manier waarop het groeiende postverkeer verwerkt moest worden. De uitwerking van de ideeën leidde tot een netwerk van twaalf grote expeditieknooppunten aan de stations gelegen, die onderling middels een railnet verbonden waren. Het sternet met Utrecht als centrum werd afgerond in de jaren zeventig en tachtig. In de jaren negentig bleek het model echter niet houdbaar. In de binnensteden was weinig ruimte voor uitbreiding, de automatisering vroeg een andere indeling van de gebouwen en zes in plaats van twaalf sorteerfabrieken was ook voldoende. In het kader van het project Briefpost 2000 werd besloten om de gigantische sorteerhallen aan de rand van de steden aan de snelweg te bouwen. De trein was niet meer nodig. Op 16 mei 1997 maakte de posttrein zijn laatste rit.

1998 Splitsing Koninklijke PTT Post NV en KPN NV

Na de overname van TNT was de omzet van Post en Telecom bijna even hoog. Steeds weer ontdekte men dat de bedrijfsactiviteiten niet zo vervlochten waren als men altijd dacht. Focus was belangrijk. De (aandelen)markt was ook die mening toegedaan. Het was beter om KPN NV op te splitsen. Telecom ging op 29 juni 1998 verder als KPN NV en Post werd Koninklijke PTT Post NV. Alles wat gemeenschappelijk was werd in het kader van de splitsing (intern operatie Walnoot genaamd) verdeeld. Diensten aan elkaar werden in commerciële contracten gegoten. Post verspreidde die dag onder alle Nederlandse huishouden een brochure met een zegel die alleen op 29 juni gebruikt kon worden.

2000 Geadresseerde post bereikt maximum

Het aantal stuks verstuurde bleef heel lang doorgroeien. Bedrijfseconomisch ging het prima. Maar heel langzaam vlakte de groei af. De dagafschriften van de banken werden eerst weekafschriften. Internet werd steeds meer algemeen. Een weekafschrift was niet meer nodig. Je kon je saldo toch op je computer nakijken? En even berichtje sturen naar een bedrijf? Dat kon toch ook per email? Waarom een brief schrijven naar een antwoordnummer?  Allemaal factoren die bijdroegen aan stagnatie en na het jaar 2000 daling van het aantal stuks geadresseerde briefpost. In het “topjaar” 2000 werden 5,6 miljard stuks geadresseerde post bezorgd, elk huishouden ontving er 900.

2002 De afdeling Kunst & Vormgeving wordt opgeheven

In 1912 constateerde een hooggeplaatst ambtenaar van de PTT “Want laten we het in drie woorden zeggen: het Rijksdrukwerk is leelijk, leelijk, leelijk, d.i. driewerf leelijk in lettervorm, in zetwerk, en in papier. Jean François van Royen gaf de start voor een nieuw vormgevingsbeleid van de P.T.T. Verantwoorde vormgeving en kunst werden in de bedrijfsvoering geïntegreerd. Wat natuurlijk hielp was dat de PTT als onderdeel van de overheid bij verbouw of nieuwbouw een bepaald percentage aan kunst moest besteden. Binnen het bedrijf werd in 1945 een Aesthetische Dienst en later een Concernstaf Kunst & Vormgeving opgericht. De topleiding had grote betrokkenheid met deze onderwerpen. De resultaten van de activiteiten zien we nog overal. Zo ook op deze postzegel met een beeldhouwwerk van Per Kirkeby. Het staat bij het voormalige hoofdkantoor van KPN in Groningen. In 2002 werd Kunst & Vormgeving opgeheven.  De activiteiten gingen naar de marge bij twee NV’s die steeds meer door efficiency gedreven werden.

2003 De eerste postbezorgers gaan de straat op

Postbode was een eervol en goed betalend vak. Gemiddeld was een postbode de helft van zijn tijd kwijt met binnenwerk (sorteren en loop voorbereiden) en de andere helft met het bestellen van de post. Maar de automatisering betekende steeds minder nobel handwerk. Een huisnummersorteermachine kon de post op loop aanleveren. Acht uur per dag bestellen werd gezien als ARBO-technisch te zwaar. Daar kwam nog bij dat er bespaard moest worden, de opbrengsten gingen immers omlaag doordat er steeds minder post was. De oplossing was de introductie van de postbezorger in de zomer van 2003.  Een parttime baan van maar een paar uur per dag. Uit de baan werden ook alle complexe elementen gehaald. Zo kregen de postbezorgers een eigen CAO met lonen op of iets boven het minimum.

2005 Postcrossing doet zijn intrede

Postcrossing zal de toekomst van Post niet redden, maar het is wel een buitengewoon sympathieke activiteit. Het doet  recht aan de primaire intentie van Post: mensen met elkaar verbinden. Een behoefte die blijft. Wat is het?  Postcrossing is een online project waarmee mensen ansichtkaarten kunnen uitwisselen met andere projectleden wereldwijd. De slogan van het project is: "Stuur een ansichtkaart en ontvang er een terug van een willekeurig persoon ergens ter wereld”.

Leden kunnen gegevens van andere willekeurig geselecteerde leden opvragen om een ​​ansichtkaart naar te sturen, en vervolgens kaarten van andere willekeurige leden ontvangen. Officiële uitwisselingen tussen de twee leden vinden slechts één keer plaats, maar onofficiële, doorlopende uitwisselingen tussen leden zijn mogelijk. In januari 2025 had Postcrossing meer dan 805.000 leden in 211 landen en territoria en waren er meer dan 80 miljoen geregistreerde ansichtkaarten uitgewisseld.

2006 Koninklijke TPG Post wordt Koninklijke TNT Post

De overname van TNT leidde tot een internationalisering van het bedrijf, niet alleen van de Express en Logistiek divisies maar, in het kader van de aankomende liberalisering van de post binnen de EU, ook binnen Europa. In vele landen werden postdiensten overgenomen. Buiten Nederland was de naam TNT natuurlijk veel bekender. Dus ook de Nederlandse Post moest een nieuwe naam krijgen: Koninklijke TNT Post. Een nieuwe oranje huisstijl werd geïntroduceerd op 16 oktober 2006.

2011 Opening van een nieuw pakkettensorteercentrum in Waddinxveen

Het bedrijf veranderde. De aantallen te bezorgen brieven daalde. Maar Nederland ging steeds meer via internet bestellen. Webshops kwamen op. Dat betekende dat heel veel pakjes bij de consumenten thuis bezorgd moesten worden. Post ontwikkelde een eigen pakkettenbedrijf dat sterk ging groeien. In 2011 opende in Waddinxveen een eerste nieuw pakkettensorteercentrum, onderdeel van de Nieuwe Logistieke Infrastructuur. Enige cijfers ter vergelijking: In 1983 bezorgde PTT Post 3 miljoen pakjes, in 2011 maar liefst106 miljoen. In 2023 was dit laatste aantal al meer dan verdrievoudigd tot 323 miljoen stuks. De postzegel uitgegeven in 2019 ter gelegenheid van het 220 jarig bestaan laat deze ontwikkeling zien.

2011 TNT NV splitst in TNT NV en Koninklijke PostNL NV

De (aandelen)markt heeft altijd gelijk is een gezegde. De markt was inmiddels van mening dat post en expres toch verschillende werelden waren met een geheel verschillende focus. Wéér was een splitsing aan de orde. Op 31 mei 2011 ging TNT Post ging verder als Koninklijke PostNL NV en TNT Express werd TNT NV. TNT werd later overgenomen door het Amerikaanse Fedex. PostNL koos voor een nieuwe huisstijl, maar behield het oranje. Langzaam werden de meeste buitenlandse deelnemingen afgestoten. De Benelux werd het werkterrein.